Kjo përmbajtje është vetëm për abonentët
Zgjojeni Gjeniun Tuaj
Përmbledhje Libri
Hyrje
Çfarë ka në këtë libër për mua?
Largoni zakonet që mbytin krijimtarinë tuaj dhe zgjoni gjeniun brenda!
Pikaso, Galileo, Betoveni, Curie-disa gjeni nuk kanë nevojë për leje dhe sqarim.
Por këta janë vetëm disa nga gjenitë e famshëm. E vërteta është se, të gjithë ne jemi gjeni. Secili nga ne është lindur në këtë botë si një individ i veqantë. Por, duke kaluar jetët tona brenda shkollës, punës, shoqërisë dhe familjes, ne pushojmë së pyeturi veten se kush jemi dhe çfarë duam me të vërtetë, në vend se ta ndjekim një rrugë që ngushtohet jashtëzakonisht shumë kur plakemi.
Sidoqoftë, asnjëherë nuk është vonë për të dalë në dritë. Në librin Zgjojeni Gjeniun Tuaj, mësoni si ti mbytni (butësisht) pjesët e vetes tuaj që më nuk funksionojnë, mësoni të lindni një verzion të ri të vetes tuaj, dhe ta rishkruani tregimin tuaj.
Ideja kyçe 1
Të gjithë ne jemi gjeni-ne thjesht duhet ta kujtojmë se si.
Gordon Mackenzie, një artist i Hallmark Cards, vuri re një prirje interesante kur vizitoi shkollat për të folur me fëmijët. Kur i pyeti studentët se sa artistë kishte në dhomë, pothuajse çdo fëmijë në klasën e parë u hodh lart. Deri në klasën e tretë, ky numër ishte zvogëluar në një të tretën e dhomës. Deri në klasën e gjashtë, mezi një ose dy ngritën duart lart.
Çfarë ndodhi? Çfarë e shkaktoi tharjen e krijimtarisë?
Secili prej nesh është një gjeni. Ju jeni krejtësisht unik, një nënprodukt i vetëm i një grupi shumë specifik rrethanash, prejardhjeje dhe faktorësh mjedisorë. Megjithatë, ndërsa vazhdojmë në jetë, duke fituar një arsimim në një shkollë të strukturuar, duke marrë përsipër pritshmëritë e prindërve, miqve dhe shoqërisë, ne fillojmë të heqim atë që është unike dhe në vend të kësaj shtojmë shtresa që errësojnë autenticitetin.
Ne po e fshehim gjenialitetin tonë. Por nuk është kurrë vonë për t’u përpjekur për ta rikthyer atë.
Për të zgjuar gjeniun tuaj, do t’ju duhet t’i nënshtroheni një udhëtimi të brendshëm, i cili kërkon reflektim, shkarkimin e bagazhit të të menduarit dhe pritjeve të mësuara dhe vendosjen e vetes në rrugën drejt zgjimit.
Në këtë Blink, do të mësoni rreth pesë hapave për ta bërë këtë.
Në hapin e parë, “vdekjen”, do të mësoni të shkarkoni atë që nuk ju shërben më. Kjo nuk është e lehtë – ndoshta jeni të lidhur me identitetin tuaj – por që diçka e re të vijë, diçka e vjetër duhet të shkojë. Kjo “vdekje” hap portën për hapin e dytë: lindjen e ty të re. Më pas, ne do të flasim për ndezjen e krijimtarisë suaj gjatë udhëtimit tuaj të brendshëm dhe hapi i katërt ju tregon se si të përshtateni me botën jashtë. Kjo na çon në hapin e fundit – transformimin.
Ideja kyçe 2
Vdekja: Për ta zgjuar gjeniun tuaj, lirojeni atë që më nuk ju bie taman.
Ju mund ta njihni të ndjerën Gillian Lynne si koreografin e Cats and Phantom of the Opera. Në çdo masë, ajo ishte një sukses.
Por kur Lynne ishte e vogël, ajo konsiderohej një fëmijë problematik dhe studente e keqe. Duke i mbaruar opsionet, nëna e saj e çoi te një mjek. Pas disa vëzhgimeve, doktori i kërkoi nënës së saj të largohej nga dhoma me të, por e la Lynne-n pas me muzikën të ndezur. Përmes derës së xhamit, ata panë fëmijën që kërcente dhe rrotullohej nën muzikën.
Receta e mjekut? Regjistrojeni këtë fëmijë menjëherë në klasën e kërcimit.
Ashtu si Lynne, shumë prej nesh janë të bllokuar brenda një sistemi që nuk na përshtatet. Shumica prej nesh janë produkte të sistemeve tradicionale arsimore, mjediseve hierarkike që inkurajojnë memorizimin dhe përthithjen pasive.
Për të zgjuar gjeniun tuaj, hapi i parë është të rimësoni. Dhe për ta bërë këtë, së pari duhet të çmësoni, ose të hidhni poshtë atë që nuk ju përshtatet më.
Ndoshta keni shkëlqyer në lëndën e biologjisë dhe keni qenë vullnetar në spitale, por duke aplikuar në shkollën e mjekësisë, keni vendosur që më nuk intrigoheni nga ideja e praktikimit të mjekësisë. Mund të jetë e vështirë ti hidhni tutje vitet e punës dhe identitetin që keni treguar si një mjek i ardhshëm, por mbane në mend këtë: Ju nuk jeni identiteti juaj.
Identiteti juaj është tregimi që ja thuani vetes, por ai nuk jeni realisht ju. Ju mund ta doni muzikën dhe të luani në grup, por ju nuk jeni vetëm muzikant. Ju mund ta ngisni një Mercedes, por kjo është ajo që keni, jo ajo që jeni. Zgjedhja e një aspekti sipas të cilit e përkufizoni tërë veten tuaj e zvogëlon gjerësinë dhe realitetin tuaj.
Bëhuni rehat në fushën e zbehtë të pasigurisë. Shijoni dhe pranoni mendimet ndryshe. Refuzoni mendësine fisnore që thotë se ju duhet gjithnje ti përputhni mendimet tuaja me një grup të caktuar. Trajtojeni vëmendjen tuaj si komoditetin më të rëndësishëm që keni-mos ia jepni atë lirshëm çdo lajmërimi në telefonin tuaj, kërkesave të ciklit të lajmeve 24 orëshe, apo sirenës se mediave sociale.
Sapo ta keni krijuar hapësirën brenda jush, uluni të qetë. Dhe prisni që të rilindni.
Ideja kyçe 3
Lindja: Identifikoni blloqet tuaja ndërtuese dhe ribashkoni veten në mënyra të reja
Në ditën e Shën Valentinit në vitin 2005, tre ingjinjerë të mërzitur vendosën të krijojnë një webfaqe për beqarë për të postuar video dhe për tua prezantuar veten e tyre partnerëve të mundshëm. Ideja nuk eci, por mundi nuk ishte krejtësisht humbje kohe. Sot e njihni atë faqe si you tube.
Përsëritja e parë e YouTube mund të mos ketë funksionuar, por duke e shkëputur atë dhe duke marrë blloqe ndërtimi të përdorshme, ata inxhinierë ishin në gjendje të ndërtonin diçka që e bëri.
Cilat blloqet tuaja të ndërtimit? Po aftësitë tuaja? Po talentet tuaja? Mund të jetë diçka që e bëni me shumë lehtësi saqë nuk e vëreni që është talent. Mund të jetë diçka që ju ka shtyer të mendoni për veten si ‘’i quditshëm’’ apo ndryshe, por që ajo gjë është realisht superfuqi. Dhe mos e kufizoni veten tuaj me vetëm një tipar. Ju mund të jeni një atlet që shkruan, një muzikant që e praktikon ligjin, një shef që ngjit malet dhe vrapon në maratona. Zbuloni dhe kombinoni shumësinë e jetëve që jetojnë brenda jush.
Derisa kaloni këtë proces të rilindjes, pyeteni veten: Cili është misioni im? Misioni im në jetë? Mbajeni një ditar të energjisë për të mbajtur shënime se çfarë ju jep energji-dhe poashtu, çfare ju shtjerrë. Çfarë është emocionuese për ju, dhe çfarë ju vjen rëndë?
Zhytuni në mundësi duke eksploruar karriera dhe mënyra të reja të të qenit. Flisni me ata që bëjnë atë në të cilën mund të jeni të interesuar dhe provoni ta përjetoni nga pak botën e tyre.
Derisa e kaloni këtë rrugëtim të mrekullueshëm të eksperimentimit me atë që mund të ju pëlqejë ta bëni, ose atë që mund të ju pëlqejë të jeni, ja një gjë që nuk keni nevojë ta merrni rrugës: leja e jashtme.
Konsideroni se Jason Alexander u nominua tetë herë për një Emmy për rolin e George Costanza në Seinfeld dhe nuk fitoi kurrë. Ose që Isaac Asimov nuk hyri në listën e bestsellerëve të New York Times derisa kishte shkruar 262 libra. Imagjinoni sikur Aleksandri ose Asimov të kishin vendosur që mungesa e vlerësimeve të lidhej me mungesën e talentit dhe të ndalonin së prodhuari punën e tyre.
Duke u mbështetur në aprovim të jashtëm, ju i lejoni të tjerët ta krijojnë agjendën tuaj. Gjërat si bukuria, mirësia dhe kreativiteti nuk mund të maten, prandaj, asnjë shpërblim apo medalje nuk mund ta përkufizojë plotësisht plotësinë e tyre.
Ideja kyçe 4
Udhëtimi i brendshëm: Zgjojeni brenda jush lojëtarin, kreativin dhe të mençurin.
Ja një mënyrë e lehtë për ta bërë këtë gje: Mos hyni në Google.
Mos e ngarkoni mendjen tuaj me mendimet, qëndrimet dhe idetë e të tjerëve në vend se ti mbini tuajat. Në vend të kësaj, mbani një dokument në Word të hapur në kompjuterin tuaj ashtuqë të mund ti vendosni idetë në të sapo të ju vijnë. Mbani idetë tuaja private dhe të sinqerta. Dëgjojeni intuitën dhe instiktin tuaj. Lidhuni me të tjerët përmes stuhisë së mendimeve, por sigurohuni që të mblidhni një grup të shumëllojshëm të mendimtarëve.
Shkoni në ecje të gjata-kjo është veqanërisht e dobishme në momentin mes idesë së mirë që ju vjen, dhe aktualizimit të saj. Në një studim në Stanford kur dy grupe njerëzish ju ishte dhënë një test kreativiteti i ndryshëm, grupi që eci një ecje rutinore para testit, bëri pikë më shumë sesa grupi që kishte kaluar kohën ulur.
Injorojeni kritikun tuaj që në mënyrë të quditshme i thekson paqëndrueshmëritë dhe mungesën e arsyes në idetë tuaja. Ju nuk keni nevojë që ai djalë të vendosë një kapak mbi lëngjet tuaja krijuese ndërsa ato po rrjedhin – sigurisht që ideja juaj e re është e paarsyeshme. Nuk ekziston akoma!
Çfarë e nxit kreativitetin? Luaj! Në çdo moshë. Listat e kontrollit janë të shkëlqyera kur jeni duke kryer operacione ose duke fluturuar me aeroplan, por kur jeni duke u përpjekur të bëni një gjë të re, ndonjëherë ju duhet të ndiqni interesin tuaj, siç bëri Charles Darwin kur lexoi libra për gjeologjinë për argëtim. Ose siç bëri kasti i The Office kur ngeci: Shkruan një episod të një emisioni tjetër! (Herën tjetër që do të mbeteni në punë, mbase përpiquni të krijoni një ide për produktin e një konkurrenti.)
Mendoni se ku mendoni dhe mendoni të luani me cilindo emër me të cilin jeni përgjigjur. Zyrë? E mërzitshme! Po për një laborator idesh? Në vend të një takimi, po për një shpellë bashkëpunimi? Në prodhuesin brazilian të kanaçeve Brasilata, nuk ka punonjës. Të gjithë ata që punojnë atje janë shpikës.
Mos dituria (dhe mos kërkimi i tepërt ose përgatitja e tepërt) mund t’ju ndihmojë të filloni diçka vërtet të re dhe krijuese. Injoroni kritikët; ata janë të njëjtët njerëz që i quajtën Galileo, Stephen King dhe Walt Whitman budallenj, paragjykues dhe blasfemues. “Kujdesuni për miratimin e njerëzve të tjerë dhe ju bëheni të burgosurit e tyre,” tha Lao Tzu.
Ideja kyçe 5
Angazhohuni në mënyrë kuptimplote me botën jashtë
Në këtë Epokë Informative, shumë prej nesh jemi bërë konsumatorë të asaj që ne supozojmë të jenë fakte. Por sa prej nesh i kontestojmë ato? ‘’Mëngjesi është ushqimi më i rëndësishëm i ditës,’’ ju themi fëmijëve, duke mos u brengosur të bëjmë hulumtimin që do të na tregonte si ishte propozuar ajo teori nga krijuesi i drithërave Kellogg.
Skepticizmi është i rëndësishem, sidomos sot kur keqinformimi mund të transmetohet menjëherë pa kontroll faktik. Kontestimi poashtu na shfaqë idetë dhe botëkuptimet e ndryshme që ndryshe shmangen shumë lehtë nga algoritmet që zgjedhin atë që e shohim.
Kur kërkoni të angazhoheni me botën në mënyrë kuptimplote, është joshëse të kontaktoni me udhërrëfyes dhe udhëheqës. Por kini kujdes mësuesit – sepse ajo që shihni prej tyre është ajo që ata duan që ju të shihni.
Merrni një nga ikonat më të dashura të Amerikës, Henry David Thoreau, i cili ndërtoi dhe jetoi në një kasolle pranë Walden Pond për të përjetuar dhe shkruar për jetën në mënyrën më themelore. Ju mund ta keni admiruar atë gjatë leximit të Walden – por a e dini se kabina e tij ishte vetëm dy milje larg shtëpisë së tij, ose që nëna e tij i sillte pasta gjatë fundjavave, ose që ai shkonte shpesh në shtëpinë e shokut të tij afër Ralph Waldo Emerson për darkë? Disi vendos një pamje të ndryshme për Walden, apo jo?
Rrallëherë e shihni të vërtetën e plotë të rrugës së dikujt tjetër, qoftë një ndikues në Instagram, një shkrimtar, një muzikant apo një shkencëtar. Ju gjithashtu nuk keni nevojë të ndiqni gjithmonë këshillat e njerëzve të tjerë – mbani mend se kur ata ju këshillojnë, ata e bëjnë këtë bazuar në përvojën e tyre personale, jo në tuajën. Pra, kërkoni zëra të shumtë dhe të ndryshëm dhe më pas zbatoni sugjerimet e tyre në situatën tuaj për të parë nëse funksionon për ju.
Mos harroni gjithashtu se kur shikojmë heronjtë, shohim vetëm të mbijetuar. Jo çdo person që e braktisi kolegjin dhe u transferua në Silicon Valley përfundoi duke themeluar kompaninë më të madhe kompjuterike në botë. Suksesi i Steve Jobs mund t’i ketë ardhur, pavarësisht nëse ai ka mbaruar apo jo kolegjin. Nuk kemi si ta dimë – kështu që nuk ka kuptim të braktisim kolegjin sepse ai e bëri.
Ideja kyçe 6
Lëreni të ardhmen në mënyrë që ta përjetoni tuajën.
‘’A do të ndihmojë kjo?’’
Këto fjalë të vogla, në një pyetje të thjeshtë.
A do të ndihmojë të lexoni edhe një tjetër artikull për kolegjin në të cilin nuk u pranua fëmiu i juaj? Për ti kontrolluar statistikat rreth rrëzimit të avionëve para një udhëtimi të madh? Për të parë se çfarë kanë për të thënë ekspertët për pandeminë e re?
E vërteta është se, as ‘’ekspertët’’ nuk e dinë saktësisht. Askush nuk mund ta parashikojë të ardhmen. Të brengosesh për atë që asnjëherë mund të mos vijë është humbje e plotë e kohës dhe e energjisë.
Për të lëvizur drejt transformimit tuaj, është e nevojshme ta lini pas nocionin e të ardhmes tuaj. Ta keni një ide të përgjithshme është një gjë, por të mundoheni ta shtyeni jetën drejt një rruge të parashikuar me plan, shpesh nuk do të funksionojë për shkak të gjërave që janë jashtë kontrollit tuaj. Një jetë që ec saktësisht ashtu siq e keni planifikuar nuk është vetëm e pamundur, por mund të mos jetë as e kënaqshme, sepse ju keni larguar potencialin për rritje dhe mundësi emocionuese.
Gjëja e vetme konstante është ndryshimi. merrni parasysh tenjat me piper të Britanisë. Para viteve 1800, 98 për qind e tyre ishin me ngjyra të çelura dhe dy për qind ishin të errëta. Gjatë 50 viteve të Revolucionit Industrial, raporti u kthye në të kundërtën totale. Pse? Bloza nga fabrikat e djegies së qymyrit errësonte lëvoren e pemëve, kështu që tenjat me ngjyrë të çelur që më parë ishin maskuar nga likeni me ngjyrë të çelur tani dalloheshin lehtësisht nga zogjtë grabitqarë. Askush nuk mund ta parashikonte një gjë të tillë, por ajo që dikur ishte gjëja më e favorshme për të pasur – kamuflimi i lehtë – nuk ishte më aspak i dëshirueshëm në këtë botë të re.
Nëse e lidhni veten shumë forte me një verzion të caktuar të vetes tuaj, ju po e ngujoni potencialin e verzioneve tuaja të ardhme që nuk mund të dalin në dritë derisa ta keni hargjuar verzionin e tanishëm tuj. Ta lini të njohurën është e dhimbshme, sidomos kur e njohura është e lidhur ngushtë me identitetin tuaj. Nëse po mendoni ta lini një karrierë në ligj për të dhënë mësim, për shembull, mund ta pyesni veten nëse jeni ende vetëvetja nëse më nuk jeni avokat. Të tjerët rreth jush mund të reagojnë negativisht, duke ju mbajtur zemërim për praninë tuaj të ‘’mëhershme’’, ose që i keni përkujtuar atyre ngecjen. Parehatia e tyre, sidoqoftë, nuk është barra juaj.
Konsideroni që flutura të shpaloset, vemja duhet të mos ekzistojë më në formën e saj. Të jetosh me potencialin e plotë të jetës sate gjeniale do të thotë të lësh të vjetrën të shkojë – atë që është e lidhur me të gjitha llojet e nocioneve të paramenduara – dhe të përqafosh me të vërtetë shkëlqimin unik tënd.
Ideja përfundimtare
Ju jeni gjeni, edhe nëse asnjëherë nuk e keni menduar veten si të tillë. Duke e studjuar mirë jetën, vlerat, dhe zgjidhjet tuaja, dhe duke dëgjuar nga afër zërin tuaj të brendshëm, ju mund të rilindni në verzionin tuaj autentik të vetes që ndërvepron në mënyrë domethënëse me botën rreth jush.
