Kjo përmbajtje është vetëm për abonentët
Njeriu më i Pasur në Babiloni
Përmbledhje Libri
Hyrje
Çfarë ka në këtë libër për mua? Mësoni se si të bëheni me fat.
Njëherë një kohë në Babiloninë e lashtë ishte një njeri shumë i pasur i quajtur Arkad. Në fakt, ai ishte njeriu më i pasur mbi tokë.
Duke e parë këtë, dy nga shokët e tij të fëmijërisë ju afruan për ta pyetur se si ishte bërë aq i pasur derisa ata kishin punuar shumë dhe prapë mezi i ushqenin familjet e tyre.
Arkadi qeshi dhe ju tha atyre se në shkëmbim të shërbimeve të tij si shkrimtar atij i ishte thënë një herë sekreti për pasuri nga një njeri tjetër i pasur.
Sekreti ishte: ‘’Një pjesë e gjithë asaj që fitoni është për ta mbajtur ju.’’
Me fjalë të tjera, ju nuk duhet ta shpenzoni gjithë atë që e fitoni, por ta investoni atë, dhe ta investoni atë mençur.
Ja çfarë kishte bërë Arkadi për të filluar: ai ruajti mjaftueshëm para për t’ia dhënë hua një krijuesi mburojash, i cili pastaj e pagoi fitimin për huanë, duke e shtuar në këtë mënyrë pasurinë e Arkadit.
Njeriu më i pasur në Babilon përbehet nga shembujt si ku, dhe në këto pulsime do ta gjeni këshillën që mund të distilohet prej tyre, e përkthyer në një ambient të ditëve moderne.
Ju gjithashtu do të lexoni se përse nuk duhet t’i jepni kurrë para hua një druvari, përveç nëse janë për një biznes të prerjes së pemëve.
Më në fund, do të zbuloni pse fati i mirë është vetëm një çështje e punës së palodhshme.
Ideja kyçe 1
Sekreti i bërjes së pasurisë është të ruani dhe të investoni mençur.
A e keni pyetur veten ndonjëherë se pse disa njerëz janë më të mirë në arritjen e pasurisë sesa të tjerët? A është sepse ata janë kursimtarë dhe e ruajnë çdo cent në dyshekun e tyre, derisa të tjerët shpenzojnë atë që fitojnë në të gjitha llojet e xhinglave?
Në fakt, sekreti i të bërit i pasur qëndron diku mes dy ekstremeve: të bëheni i pasur ju nuk duhet vetëm të grumbulloni para, por edhe të dini se si t’i përdorni ato me mençuri.
Sigurisht, gjëja e parë që duhet të bëni është të ruani para.
Kjo domethënë që nuk mund të shpenzoni gjithçka që fitoni, dhe duhet pra të jetoni sipas mundësive tuaja.Ndoshta mundeni për shembull, ti ndaloni të gjitha ato lukse në jetë, sikurse fundjava në Paris e që keni planifikuar, apo letra luksoze e toaletit që bleni- gjërat e zakonshme do ta bëjnë punën po aq mirë!
Por ruajtja e parave në këtë mënyrë nuk është e mjaftueshme për tu bërë i pasur. Ju duhet poashtu të kërkoni mundësi investimi.
Kjo ndodh sepse paratë në dyshekun tuaj nuk shtohen. Edhe vendosja e tij në një bankë do të gjenerojë vetëm një interes të ulët.
Në vend të kësaj, ju duhet të investoni kursimet tuaja në diçka që do të gjenerojë më shumë pasuri, si aksionet, obligacionet qeveritare ose financimi i bizneseve fillestare. Nëse e bëni këtë siç duhet, kursimet tuaja do të rriten në vlerë pa asnjë përpjekje shtesë nga ana juaj.
Sidoqoftë, sa herë që bëni një investim, sigurohuni që ta bëni këtë me mençuri: besojini kursimet tuaja vetëm njerëzve që dinë t’i përdorin ato.
Për shembull, nuk duhet t’i jepni paratë tuaja një druvari, sepse ai thotë se do të ngrejë një biznes duke blerë dhe shitur diamante. Nga ana tjetër, dhënia e parave tuaja në një fond mbrojtës për të investuar me mençuri mund të ketë kuptim; ata ndoshta e njohin tregun më mirë se ju.
Ideja kyçe 2
Sekreti i të qenit i suksesshëm financiarisht është që gjithnjë ta pranoni se sa pak dini.
A e konsideroni veten njeri të dijshëm? Të mençur madje?
Nëse po, përgadituni për një shok.
Mençuria e vërtetë qëndron në të kuptuarit e asaj se sa pak dini dhe në pranimin e saj. Filozofi i lashtë Sokrati e tregoi veten të mençur kur pranoi: ‘’Di që nuk di asgjë.’’
Kjo filozofi duhet të aplikohet kur mësoni gjëra të reja: mos e bëni veten budalla duke menduar se tani papritur dini shumë, por në vend të kësaj pushoni për një sekond dhe shikoni rreth jush.
Eshtë e vërtetë se arritja e njohurive të reja në mënyrë të përnjëhershme i ndrit fushat e injorancës, nëse zgjedhim ti vëzhgojmë ato.
Për shembull, sapo të mësoni për bazat themelore të teorisë së relativitetit, nuk ka rrugë tjetër pos të hasni në fushat e saj edhe më të komplikuara dhe të sofistikuara, të cilat ju bëjnë të kuptoni se ka shumë më shumë që nuk keni kuptuar ende. Nëse asgjë tjetër, tani ndiheni më i paditur se më përpara!
Fatkeqësisht, shumica e njerëzve nuk arrijnë ta kuptojnë se sa pak dinë, sidomos në fushën e financave. Në fakt, studimet kanë treguar se shumica e të rriturve kanë vështirësi ti përdorin edhe formulat bazike financiare-për shembull, duke kalkuluar interesin e përbërë. Ajo që është më e keqja, ata gjithashtu priren të kryejnë përpara me bazën e tyre të vogël të njohurive pa ndalur për të marrë parasysh të gjitha fushat në të cilat ata janë injorantë.
Për shembull, disa njerëz mësuan bazat e investimit në hipotekat subprime të rrezikshme dhe menduan se dinin mjaftueshëm për të arritur pasuri nëpërmjet tyre, por dështuan në mënyrë spektakolare në vitin 2008, sepse nuk kishin pushuar për të mësuar më shumë rreth investimit të tyre. Ata harruan të bënin pyetje në lidhje me qëndrueshmërinë dhe rrezikshmërinë e instrumentit.
Nëse e bëni atë hap shtesë dhe studioni financat, mund të përfitoni nga injoranca e të tjerëve që nuk u shqetësuan. Kjo, për shembull, mund t’ju ndihmojë të dalloni mundësitë e investimit përpara të tjerëve ose të bëni tregti fitimprurëse me ta.
Ideja kyçe 3
Ju mund të grumbulloni pasuri vetëm ngadalë duke mësuar përmes një procesi prove dhe gabimi.
Shumë njerëz ëndërrojnë të bëhen të pasur brenda natës.
Por kjo vështirë se ka gjasa të ndodh, përpos nëse fitoni lotarinë.
Fitimi i pasurisë është një proces i gjatë i përbërë nga hapa të panumërt të vegjël përpara dhe shpesh me më shumë pengesa.
Por pse ndodh kjo? Pse arritja e pasurisë merr kaq shumë kohë?
Shumë thjeshtë për shkak se bota po ndryshon vazhdimisht, sidomos financiarisht.
Kjo nënkupton se asnjëherë nuk mund të zgjedhni një strategji të krijimit të pasurisë, sikurse invenstimi në një produkt të caktuar, dhe të uleni e të prisni që paratë të vijnë. Sistemi financiar-dhe vetë jeta-është shumë e pasigurtë, kështuqë heret ose vonë diçka e madhe do të ndodhë, sikurse shkatërrimi i tregut të produktit. Kjo nënkupton se duhet të përshtateni me situatën e re dhe të mësoni rreth strategjive të reja të krijimit të pasurisë, eksperimentimi me to dhe me siguri rënia në disa prej tyre.
Dhe sapo të gjeni strategjinë tuaj të ardhshme fituese, diçka e madhe do të ndodhë përsëri.
Por përmes këtij procesi të përvojës dhe përshtatjes ju do ta rrisni mundësinë tuaj të përgjithshme për të investuar në mënyrë të mençur derisa mblidhni më shumë njohuri. Në fakt, ky proces i sfidës dhe i gabimit është analog në mënyrën shkencore se si bëhet progresi: eksperimentet e dështuara mund të jenë po aq të dobishme sa ato të suksesshmet. Pra, nëse bëni një investim të dështuar, për shembull, në hipotekat subprime, mund të mësoni aq shumë sa të mund të bëni investime të suksesshme në të njëjtën fushë.
Megjithatë, kini kujdes të mos harroni se nga vetë natyra e tij, prova dhe gabimi nënkupton të bësh gabime. Kjo do të thotë që ju duhet të siguroheni që këto gabime janë të vogla, kështu që mos investoni para që nuk mund të përballoni t’i humbni në një fushë në të cilën nuk jeni të sigurt.
Ideja kyqe 4
Mos punoni vetëm për para për të përballuar gjërat që dëshironi sot, bëni investime afatgjata aty ku paratë tuaja funksionojnë për ju.
Cili mendoni se është dallimi në mes të bërjes së parave dhe arritjes së pasurisë?
Nëse jeni sikur shumica e njerëzve me siguri as nuk e keni ditur që ka një të tillë!
Por egziston një dallim i rëndësishëm:
“Të bësh para” përshkruan një proces ku punoni për para, por “arritja e pasurisë” do të thotë të jesh në rrethana ku paratë funksionojnë për ty.
Është e qartë se po fitoni para, por a po arrini pasuri? Jo domosdoshmërisht.
Për këtë, ju duhet të kaloni nëpër procesin e kursimit dhe investimit të disa prej atyre parave. Për shembull, nëse do të kurseni një pjesë të të ardhurave tuaja dhe do t’i investoni në pasuri të paluajtshme, do të arrinit pasuri, sepse paratë tuaja do të punonin për ju dhe jo anasjelltas.
Fitimi i parave zakonisht bëhet për të arritur sukses financiar afatshkurtër: ju zakonisht kujdeseni vetëm për gjërat që mund të blini me atë rrogë tjetër, ndërsa e ardhmja nuk shqetëson pak. Por ekziston një rrezik i natyrshëm në këtë lloj të menduari: çka nëse paga e ardhshme nuk arrin kurrë?
Arritja e pasurisë, nga ana tjetër, përfshin synime afatgjata.
Për shembull, prona e paluajtshme që keni blerë nuk do t’ju sjellë pasuri të menjëhershme; përkundrazi, fillimisht duhet të shlyeni investimin ose të prisni që vlera e tij të rritet. Kjo mund të marrë pak kohë, por sapo investimi të fillojë të shpërblehet, ka shumë të ngjarë që do të vazhdojë ta bëjë këtë për aq kohë sa e zotëroni atë.
Ky lloj planifikimi afatgjatë mund të ndihmojë në sigurimin e ngjarjeve të papritura si humbja e punës.
Arritja e pasurisë, nga ana tjetër, përfshin synime afatgjata.
Ideja kyqe 5
Bërja e investimeve që kthehen me interes mund të jetë shumë fitimprurëse.
Kur merrni para hua-për shembull, duke marrë një kredi studentore-gjasat janë që duhet të paguani kamatën e saj.
Në të kundërten, kur ju i jepni hua dikujt, mund të prisni që ata ta paguajnë kamaten e saj, dhe kjo është një prej mënyrave kyçe në të cilat ata më para mund të bëjnë më shumë pasuri.
Për ta kuptuar pse pagesa e kamatës është fakt i jetës, ju duhet fillimisht ta kuptoni se paraja është një burim sikurse që janë punëtorët dhe materialet e zakonshme.
Imagjinoni që dëshironi të filloni fabrikën. Çfarë ju nevojitet?
Natyrisht, ju nevojiten lëndë të para për të krijuar produktet tuaja dhe fuqi punëtore për t’i bërë ato. Natyrisht, ju do të duhet të paguani për këto burime.
Por ju duhet edhe kapital: para me të cilat do të ndërtoni fabrikën.
Në këtë kuptim, kapitali është një burim si çdo tjetër, dhe si i tillë duhet paguar. Për të tërhequr punonjës duhet të ofroni një rrogë, dhe në të njëjtën mënyrë, për të tërhequr kapital duhet t’u ofroni investitorëve diçka: interes.
Si investitor, interesi është një mënyrë tërheqëse për të ndërtuar pasuri për shkak të natyrës së saj komplekse: ju mund të bëni që fitimet tuaja nga interesi të rriten me kalimin e kohës, sepse do të fitoni gjithashtu interes mbi interesin.
Për shembull, imagjinoni të investoni 100,000 dollarë në një biznes të ri dhe në datën e caktuar, pronari ju kthen në mënyrë të rregullt shumën origjinale plus dhjetë për qind interes, që arrin në 110,000 dollarë.
Më pas vendosni të riinvestoni të gjithë shumën në një biznes tjetër me të njëjtat kushte. Këtë herë kur të ktheni shumën plus dhjetë për qind interes, do të merrni 121,000 dollarë – fitimet tuaja nga interesi janë rritur.
Ju mund ta vazhdoni këtë proces pafundësisht, duke fituar gjithnjë e më shumë interes.
Siç mund ta shihni, paratë tuaja jo vetëm që punojnë pa u lodhur për ju, por gjithashtu bëhen gjithnjë e më efektive në atë që bëjnë me kalimin e kohës.
Më pas do të zbuloni se sa janë të lidhura fati dhe puna e palodhur.
Ideja kyçe 6
Mundësia është një burim fati i cili – ndryshe nga rastësia – mund të shtyhet të ndodhë më shpesh.
Si mund ta definoni fatin?
Shumë njerëz mendojnë se fati përbën ngjarje të rastësishme dhe të çuditshme. Por a është kjo me të vërtetë gjithmonë e saktë?
Thuaj se po luani në një turne tenisi. Ju keni ushtruar shumë për muaj të tërë dhe jeni përgatitur plotësisht. Në fund, ju e fitoni finalen duke këputur majën e rrjetës në mënyrë që topi të kërcejë pak nga mundësia e kundërshtarit tuaj.
A ishte ky fat i pastër, i rastësishëm?
Sigurisht që jo, ju e kishit fituar atë fat me praktikën tuaj të vështirë.
Kur njerëzit flasin për fat të rastësishëm, ata me të vërtetë po flasin për shansin. Shansi nënkupton diçka të rastësishme dhe jo të ndikueshme, si fitimi i lotarisë ose goditja nga rrufeja.
Fati aktual duhet të dallohet nga rastësia, sepse fati nuk është vërtet i rastësishëm. Në vend të kësaj, njerëzit punojnë shumë për të dhe e fitojnë atë.
Pra, si mund të punoni për ta bërë veten më “me fat”?
Thjesht duke qenë vazhdimisht në kërkim të mundësive për të rritur pasurinë tuaj.
Për shembull, imagjinoni një sipërmarrëse që është e interesuar për teknologjinë e konsumatorit, dhe për këtë arsye shpenzon kohë çdo ditë duke lexuar raportet e tendencave, duke shqyrtuar situatën financiare globale dhe duke u kontaktuar me novatorët në rrjetin e saj.
Një ditë ajo lexon se televizorët 3D pritet të jenë trendi më i fundit, dhe më vonë po atë ditë dëgjon nga një shpikës në rrjetin e saj i cili ka zbuluar një metodë për prodhimin e televizorëve 3D me gjysmën e çmimit të zakonshëm.
Natyrisht, ajo shfrytëzon rastin dhe fillon prodhimin e televizioneve, duke u bërë shumë e suksesshme.
Është e qartë se puna e saj e palodhur, vigjilenca dhe gatishmëria për të shfrytëzuar mundësinë ishin ato që prodhonin këtë “fat”.
Ideja kyçe 7
Punoni shumë që ti dalloni mundësitë dhe kapini ato pa i shtyer.
Ju ndoshta e dini moton e Boy Scouts: “Jini të përgatitur”.
Për të gjetur mundësi të reja për të rritur pasurinë tuaj, edhe ju duhet t’i përmbaheni asaj.
Në pulsimin e mëparshëm, patë se si kërkimi dhe kapja e mundësive mund të sjellë fat të mirë, por ana tjetër e medaljes është se lënia e mundësive të kalojnë nëpër gishta prodhon fat të keq, mundësi të humbura dhe “Sikur të kisha. . .” tregime.
Pra, pse njerëzit heqin dorë nga mundësitë?
Shumë shpesh kjo është për shkak se ata zvarriten.
Për shembull, nëse sipërmarrësi në hapin e mëparshëm do të kishte vendosur të mos investonte në teknologjinë e re të televizionit 3D dhe në vend të kësaj kishte pritur që ajo të provonte veten e duhur dhe të bëhej më e vendosur, shpikësi me siguri do të kishte gjetur dikë tjetër për të investuar në produktin e tij. Ju nuk mund të prisni që mundësitë t’ju jepen në një pjatë argjendi; ju duhet të jeni proaktiv dhe t’i kapni ato ose do të humbisni.
Nëse doni të rrisni rrjedhën e mundësive që shihni, thjesht duhet të punoni shumë. Studioni dhe hetoni fushat për të cilat jeni të interesuar dhe ndërtoni një rrjet, kështu që do të jeni më në gjendje të dalloni dhe vlerësoni mundësitë kur ato të vijnë.
Sidoqoftë, mbani mend se mundësitë e arta janë vërtet të rralla, edhe nëse punoni shumë. Kjo do të thotë që mund t’ju duhet të prisni pak dhe kjo mund të jetë dekurajuese sepse duket se puna juaj e vështirë nuk po jep ndonjë rezultat.
Por qëndrueshmëria juaj do të shpërblehet përfundimisht kur një mundësi të bëhet e dukshme.
Për shembull, imagjinoni një sipërmarrës që ka shpikur një radio që nuk kërkon fare energji elektrike. Ajo punon shumë për të perfeksionuar produktin e saj dhe më pas shkon përreth duke ia ofruar investitorëve. Për një vit, çdo investitor potencial e refuzon atë, duke thënë: “Kush dëgjon radio në ditët e sotme?”
Ndonëse e zhgënjyer, ajo vazhdon me këtë, derisa një ditë një investitor kupton se produkti është i përsosur për vendet në zhvillim me rrjete të dobëta energjie. Produkti përfundimisht vazhdon të bëhet një sukses i madh: durimi i saj u shpërblye.
Në mbylljen e fundit, do të zbuloni se cilat veprime çojnë në shkatërrim financiar – dhe si t’i shmangni ato.
Ideja kyçe 8
Bëni zgjedhje racionale për harxhimet tuaja dhe mos merrni borgj.
A keni menduar ndonjëherë se si disa njerëz përfundojnë në shkatërrim financiar?
Zakonisht është thjesht sepse ata marrin vendime të paarsyeshme financiare.
Pra, si mund ta shmangni këtë?
Para së gjithash, ju duhet të merrni të gjitha vendimet në lidhje me shpenzimet dhe kostot duke përdorur një vlerësim realist të nevojave tuaja personale dhe rrethanave tuaja financiare.
Për shembull, thoni se dëshironi dëshpërimisht një makinë të re të mrekullueshme. Nuk ju nevojitet, dhe blerja e saj do të kërkonte të merrni një hua të madhe me kushte shumë të pafavorshme.
Është e qartë se nuk do të duhej ta merrnit atë, por të themi se e merrni gjithsesi.
Tani po i përdorni gjithë të ardhurat për ta paguar kamatën, dhe në ndërkohë do ta arrini pikën kur duhet ta paguani borgjin aktual. Nuk mund ta menagjoni pagesën, kështuqë e merrni edhe një tjetër hua vetëm për ta paguar të parën.
Ashtu si ju keni përfunduar në një spirale borxhi dhe kishit më mirë shpresë se makina flash është gjithashtu e rehatshme për të fjetur.
Në fakt, marrja e borgjit në përgjithësi është ide e gabuar, sepse në këtë mënyrë nuk do të mund të ruani para për investime dhe të grumbulloni pasuri. Në vend të kësaj, do ta hargjoni pagën tuaj duke paguar borgjin.
Ndoshta quditërisht kjo mund të jetë keq për kreditorët, sepse i pengon borgjlinjtë nga mundësia që ta rritin pasurinë e tyre Kjo i bën ata financiarisht të paqëndrueshëm, gjë që mund të çojë në dështimin e plotë të borxhit – makthi më i keq i çdo kreditori.
Për shembull, në krizën e fundit të Eurozonës, Greqia ishte thellësisht borxhli ndaj Bankës Qendrore Evropiane. Vendi duhej të paguante për atë borxh, kështu që nuk mund të investonte në fusha si shkolla, infrastruktura, transporti e kështu me radhë, të cilat do të ishin të dobishme për ekonominë në planin afatgjatë. Pa këto investime, vendi nuk do të arrinte kurrë pasurinë për të shlyer plotësisht borxhet. Kjo mund të çojë në mospagime që i bëjnë të dyja palët në gjendje më keq.
Përmbledhja Përfundimtare
Mesazhi kyq në këtë libër:
Sekreti i të qenit i pasur është të jetoni nën mundësitë tuaja për të ruajtur para, dhe ta investoni një pjesë të tyre në një mënyrë që gjeneron interes për ju. Ju duhet poashtu ta kuptoni që mund ti krijoni vetes fat duke punuar shumë, dhe duke i marrë mundsëitë guximshëm.
Këshillë vepruese:
Jetoni sipas mundësive tuaja.
Asnjëherë mos merrni borgj për të blerë ndonjë gjë luksoze, sepse nëse njëherë hyni në borgj të panevojshëm si ky, është shumë e vështire të dilni prej tij. Nëse e doni këtë gjë dëshpërimisht, por nuk mund ta bleni, atëherë ruani para për të.
Investoni një pjesë të asaj që e fitoni-mençurisht.
Çfarëdo që fitoni, gjithnjë sigurohuni që ti shpenzoni të gjitha në gjërat që i doni. Kurseni një pjesë të saj dhe investoni, për shembull, në aksione ose obligime, pasi në këtë mënyrë paratë do të fillojnë të punojnë për ju, duke ju fituar interes. Sidoqoftë, sigurohuni që ta bëni këtë investim me mençuri. Mos i besoni një fillestari ose një amatori me kursimet tuaja të fituara me vështirësi. Pavarësisht se sa tërheqëse duket një mundësi, nëse personi që po i besoni paratë tuaja është i papërvojë në këtë fushë, shanset janë që ai të dështojë. Prandaj, duhet të investoni vetëm me njerëz që kanë dëshmuar se dinë se çfarë po bëjnë.
