Të Menduarit e Qartë (Clear Thinking)-Shane Parrish

Të menduarit e qartë

Përmbledhje Libri

Hyrje

Çfarë ka për mua në këtë libër?Mësoni ti tejkaloni kurthet e rëndomta të të menduarit për të bërë zgjedhje më të mira dhe vendime më të drejta.

Të mendosh qartë është baza e zgjedhjeve të mençura, por prapë mendjet njerëzore janë të prirura ndaj kurtheve që e bëjnë lëmsh të menduarit efektiv.

Duke kultivuar vetëdije, mund ta kapni veten para se të bini në modelet joproduktive të të menduarit dhe ti ridrejtoni ato mendime me logjikë dhe qëllimshmëri.

Autori Shane Parrish pohon se aftësia për të arsyetuar vuan më së shumëti në katër situata: kur emocionet i mbulojnë faktet, kur egoja i eklipson zgjidhjet, presioni shoqëror dominon, apo status quo-ja fiton. Çelësi është të mësoni të bëni ‘’pauzë’’ në momentet e zgjidhjes, të krijoni hapësirë për të reflektuar para se të reagoni.

Duke i forcuar këto cilësi sikurse llogaridhënia, njohja e pikave tuaj të forta dhe të dobëta, vetë kontrolli, dhe vetëbesimi, atëherë mund ta forconi aftësinë tuaj për të menduar në mënyrë të pavarur dhe racionalisht. Si rezultat, do të bëheni më pak të gatshëm për të tërhequr parazgjedhjet tuaja shkatërruese mendore. Për të metat e vazhdueshme, strategjitë e përshtatura mund të minimizojnë ndërhyrjen e tyre.

Në këtë “Pulsim të të Menduarit të Qartë” do të zbuloni një kornizë për vendimmarrje të shëndoshë, nga përcaktimi i duhur i problemeve deri te eksplorimi i zgjidhjeve krijuese, vlerësimi i menduar dhe të mësuarit nga rezultatet.

Kur të menduarit logjik drejtohet nga vlera dhe qëllime të qarta, ju fitoni busullën për të jetuar me qëllim, duke formuar një jetë të kënaqshme që përcaktoni veten.

Ideja kyçe 1

Katër mënyra parazgjedhëse të të menduarit janë armiqtë kryesorë te qartësisë.

A keni duartrokitur ndonjëherë me entuziazëm në fund të një shfaqjeje që në fakt mendonit se ishte e tmerrshme, vetëm sepse të gjithë të tjerët dukeshin kaq të magjepsur? Ky instinkt për t’u përshtatur me normat shoqërore, edhe kur nuk jeni dakord, ilustron një nga katër kurthet e zakonshme të të menduarit që pengojnë arsyetimin e qartë. Për të menduar në mënyrë racionale, së pari duhet të futni me vetëdije një “pauzë” në situatat e rrezikut të lartë për të krijuar hapësirë për reflektim.

Ekzistojnë katër mënyra problematike të të menduarit instinktiv: parazgjedhja emocionale, parazgjedhja e egos, parazgjedhja sociale dhe parazgjedhja e inercisë. Le të shqyrtojmë secilën prej tyre me radhë.

Parazgjedhja emocionale është kur emocionet tuaja mposhtin faktet dhe logjikën. Për shembull, ju mund të bëni një blerje impulsive sepse “shkëndijon gëzim”, edhe nëse nuk mund ta përballoni vërtet atë.

Parazgjedhja e egos është kur mbrojtja e ideve dhe statusit tuaj ndihet më urgjente sesa gjetja e zgjidhjes më të mirë. Ju mund ta keni vërejtur këtë kur udhëheqësit refuzojnë të pranojnë gabimet nga krenaria.

Parazgjedhja sociale po shkon së bashku me turmën ose duke iu bindur shifrave të autoritetit, edhe nëse privatisht nuk jeni dakord. Kjo shpjegon pse njerëzit ndonjëherë duartrokasin performancat e pakta – për t’u përshtatur.

Së fundi, parazgjedhja e inercisë po qëndron me status quo-në jashtë zakonit, edhe kur ndryshimi mund të sjellë përmirësim. Një shembull është kur njerëzit kapen pas një fluksi jofunksional të punës për asnjë arsye tjetër, por është ashtu siç e kanë bërë gjithmonë.

Këto katër parazgjedhje-emocioni, egoja, shoqëria dhe inercia-janë modele refleksive dhe instiktive të të menduarit të lidhura në natyrën njerëzore. Por kur ju mbështeteni në to me të madhe në situata, ato m und të ju devijojnë.

Duke pauzuar për të reflektuar, ju i jepni vetes disa momente për të vëzhguar se kur të menduarit tuaj përputhet me këto parazgjedhje. Është vetëm atëherë kur ju mundeni në mënyrë të vetëdijshme ta ridrejtoni veten. Pauza krijon hapësirë për ti studjuar supozimet tuaja, për ti peshuar faktet, për ti konsideruar alternativat dhe për ta përdorur arsyen për të bërë zgjedhje të mençura.

Duke pauzuar për të menduar qartë, mund të merrni vendime për të cilat do të jeni krenarë më vonë. Meqë kërkon praktikë, kjo ju lejon ta kapni veten para se instiktet e dobëta i nxisin vendimet tuaja.

Cilësia e mendimeve tuaja e përcakton cilësinë e jetës. Me kohën, mund ta forconi kapacitetin për mendim racional dhe vetëdrejtim. Kjo shpie në zgjidhje të udhëhequra nga logjika dhe urtësia në vend se nga emocionet, egoja e pakontrolluara, konformiteti dhe inercia e verbër.

Në seksionin e ardhshëm do të shohim si mund ta arrijmë atë.

Ideja kyçe 2

Fokusohuni në ndërtimin e katër aspekteve të vetes për ta mposhtur të menduarit e gabuar.

Pra tani jeni të vetëdijshëm për kurthet e të menduarit të zakonshëm dhe se sa e rëndësishme është ta ndaloni atë, dhe ti kërkoni ato kurthe në çdo moment, dhe si mund ti menagjoni ato më ndryshe se më përpara?

Mirë, egzistojnë mënyra praktike për ti forcuar aftësitë tuaja arsyetuese, duke filluar me katër aspektet kyqe të vetes që mund ti kultivoni: llogaridhënia, njohuria, kontrolli dhe vetëbesimi. Mendoni rreth tyre si për një palestër mendore.

Zhvillimi i vetëllogaritjes nënkupton të merrni përgjegjësi të plotë për aftësitë, kufizimet dhe veprimet tuaja. Pranini gabimet dhe kuptojeni si ndikojnë zgjidhjet në rezultate. Derisa egoja mund ta vështirësojë këtë, ja vlen kur vijnë rezultatet më të mira.

Rritja e njohurisë së vetes nënkupton të eskploroni thellë dhe ti pranoni përparësitë dhe jopërparësitë tuaja. Kur e bëni këtë, ju mund ti shfrytëzoni plotësisht të gjitha. Për shembull, mund ti përdorni aftësitë për ndërtimin e raporteve për ta rrethuar veten me njerëz që i komplimentojnë boshllëqet tuaja të aftësive. Kjo është saktësisht ajo që bëjnë liderët më të mirë. Njohuria për veten ju ndihmon të luani me përparësitë duke i kompenzuar jopërparësitë.

Zotërimi i vetëkontrollit nënkupton ti menagjoni emocionet tuaja më reaguese sikurse frika, dëshira, turpi apo pasiguria. Duke zhvilluar disiplinë mbi këto ndjenja, ju i ndaloni ato nga turbullimi i gjykimit dhe arsyetimit tuaj. Vetëkontrolli mbi emocionet është absolutisht thelbësor në shtimin e pauzës shumë të nevojshme në fillim të të menduarit të qartë dhe strategjik.

Përfundimisht, ndërtimi i vetëbesimit nënkupton t’iu besoni aftësive tuaja me përulësi. Me vetësiguri autentike, ju mund të merrni vendime racionale pa u hamendur apo pa ju përshtatur të tjerëve. Ndoshta kjo është superfuqia më e rëndësishme. Vetëbesimi i vërtetë- jo arroganca, ju ruan kundër provokimit për të shkuar sipas rrjedhës kur e dini që mund të shkoni më mirë.

Përgjegjësia, njohuria, kontrolli dhe besimi janë kërkime të vazhdueshme. Duke kultivuar këto katër aspekte të vetvetes, ju mund të përforconi aftësinë tuaj për të menduar në mënyrë të pavarur, racionale dhe me mençuri. Ju bëheni më pak të prekshëm ndaj të gjitha dështimeve mendore shkatërruese. Përkushtimi ndaj rritjes në këto fusha do të çojë në vendime të udhëhequra nga logjika dhe jo nga emocionet e pakontrolluara, egoja, konformiteti dhe inercia.

Ndërsa të gjitha këto aspekte janë të kontrollueshme, po në lidhje me aspektet që janë pak më pak? Disa gjëra thjesht duhen menaxhuar. Më tej, ne do të shqyrtojmë se cilat janë ato dhe mënyrat se si mund ta bëni atë.

Ideja kyçe 3

Zbuloni dhe menaxhoni pikat tuaja të verbëra me perspektivë dhe parandalim

Një mënyrë për të menaxhuar pikat e verbër ose paragjykimet tuaja është të detyroni veten të merrni një këndvështrim tjetër. Merrni rastin e USS Benfield, e cila ishte një anije me performancë të ulët të marinës amerikane derisa një komandant i ri mori drejtimin dhe e shndërroi atë në një nga më të mirat e saj.

Një nga gjërat e para që bëri me të mbërritur ishte të vuri re se oficerët kalonin në pjesën e përparme të rreshtit në kohën e vakteve dhe më pas tërhiqeshin për të ngrënë në një zonë të veçantë. Komandanti, Mike Abrashoff, këmbënguli që të futej në rresht me të gjithë të tjerët dhe të bashkohej me ekuipazhin në tavolinat e tyre. Të nesërmen, oficerët bënë të njëjtën gjë pa u thënë. Ishte vetëm një nga shumë veprimet e vogla që ai ndërmori për të dërguar mesazhin e duhur duke ndërtuar moralin e ekipit. Gjithçka që kërkohej ishte të merrte një moment për të shqyrtuar perspektivën e njerëzve që ai ishte zgjedhur për të udhëhequr.

Ka disa metoda të tjera për të menaxhuar ato dobësi që mund të jenë veçanërisht të vështira për t’u kapërcyer. Ndërsa puna me veten që trajtuam në pjesën e mëparshme mund të bëjë mrekulli, ndonjëherë duhet edhe më shumë përpjekje për të riorganizuar instinktet e thella ose zakonet e këqija të krijuara prej kohësh.

Një qasje është vendosja e rregullave për të kundërshtuar çdo impuls të padobishëm. Për shembull, nëse doni të reduktoni alkoolin, tregoni miqve që pini vetëm të shtunave. Njerëzit priren të respektojnë rregullat e forta dhe nuk do t’ju tundojnë me kërkesat e përditshme për t’u bashkuar me ta për një orë të lumtur.

Një metodë tjetër për të menaxhuar dobësitë është koncepti i futjes së fërkimit midis jush dhe çdo gjëje që po përpiqeni të shmangni. Për shembull, nëse qëllimi juaj është të hani ushqime më të shëndetshme, duhet të pastroni kabinetet tuaja nga ushqimet e padëshiruara dhe ëmbëlsirat. Sigurisht, ju ende mund të shkoni dhe t’i blini ato, por kjo kërkon përpjekje shtesë në këtë moment. Shumica e njerëzve ndjekin rrugën e rezistencës më të vogël, kështu që futja e pengesave mes vetes dhe zakoneve të këqija ju jep atë pauzë kritike dhe rrit vetëkontrollin.

Menaxhimi i dobësive do të thotë gjithashtu rikuperim efektiv nga gabimet. Marrja e përgjegjësisë së plotë, mësimi dhe angazhimi për të bërë më mirë ndihmon në riparimin e dëmeve. Por vetëm fjalët nuk mjaftojnë – veprimet e vazhdueshme pozitive me kalimin e kohës rindërtojnë besimin dhe integritetin e humbur.

Ndërsa nuk mund t’i eliminoni gjithmonë të metat tuaja, mund të krijoni zgjidhje efektive në mënyrë që ato të mos bllokojnë rrugën tuaj dhe të përcaktojnë të ardhmen tuaj. Strategjitë si marrja e perspektivës, krijimi i fërkimit, vendosja e kontrolleve për veten tuaj dhe marrja e përgjegjësisë ndaj gabimeve ju mbajnë në një linjë me të menduarit më të qartë.

Përdorimi i gjithçkaje që kemi mbuluar deri më tani do të ndikojë në zgjedhjet tuaja të përditshme, të cilat në mënyrë kumulative ndikojnë në jetën tuaj po aq ose më shumë sesa vendimet e mëdha. Sa i përket tyre, ju mund të vendosni gjithçka që keni mësuar të funksionojë brenda kornizës shumë efektive që do të diskutojmë më pas.

Ideja kyçe 4

Të menduarit e qartë nxit vendimet e pashoqe.

Vendimarrja e mirë është një nga artet e formave më të larta, shumë më i lartë se bërja e zgjedhjeve. Dallimi është në atë se i tërë procesi është shumë më i menduar dhe më i qëllimshëm.

Fillimisht duhet ta definoni problemin qartë, duke përfshirë rrënjën e tij. Këtu shumica bëjnë gabime, sidomos në strategjitë bashkëpunuese. Merreni parasysh një takim ekipi për ta trajtuar një situatë komplekse në të cilën pjesëmarrësit ende nuk janë të qartë në problemin qendror të saj. Definimi i problemit është tema e parë e diskutimit, kështuqë njerëzit fillojnë të ofrojnë perspektiva. Ndonjëherë, ideja e parë që është artikuluar më së miri-apo më zëshëm-rrallë arrin konsenzus para se ekipi të kalojë në ofrimin e zgjedhjeve për të. Në këto rrethana, problemi i vërtetë mund të mbesë i pafolur apo i pa eksploruar.

Për shkak të situatave të tilla, është e rëndësishme të jeni të kujdesshëm ndaj të menduarit të paracaktuar shoqëror në këtë fazë. Diskutoni dhe konfirmoni tërësisht problemin thelbësor dhe shkakun e tij rrënjësor përpara se të kaloni te zgjidhjet. Disa ekipe e shohin të dobishme ndarjen e diskutimeve të problemit dhe zgjidhjes në dy takime të veçanta.

Më pas, eksploroni zgjidhje të ndryshme përtej opsioneve ose/ose binare. Gjeni të paktën tre zgjidhje të mundshme, nëse jo më shumë. Më pas përdorni të menduarit “të dyja/dhe” për të integruar idetë dhe potencialisht për të frymëzuar edhe më shumë zgjidhje. Vlerësoni alternativat tuaja kundrejt kritereve të qarta dhe vendimtare për të identifikuar opsionin më të fortë. Merrni parasysh rreziqet për të ndërtuar një kufi sigurie sipas nevojës.

Merreni vendimin, egzekutojeni atë, pastaj vlerësojeni me kujdes procesin për mësime. Përderisa rezultatet janë të paparashikueshme edhe me qasjen më strategjike, përmirësimi i metodologjisë së vendimit tuaj e shton urtësinë për të ardhmen.

Ky kuadër kundërshton të menduarit e ngathët, të çorganizuar dhe të nxituar që shpesh maskohet si vendimmarrje. Përcaktimi i çështjeve, eksplorimi i zgjidhjeve krijuese, vlerësimi i menduar dhe të mësuarit nga reflektimi së bashku shtohen në një qasje në shërbim të arsyetimit më të lartë.

Vendimmarrja është një muskul që e forconi përmes praktikës së ndërgjegjshme. Kjo ju lejon të drejtoni jetën tuaj me qëllim, duke i dhënë formë rezultateve në vend që të pranoni pasivisht çdo gjë që vjen. Vendimet e qëllimshme, të udhëhequra nga mendimi racional, ju ndihmojnë të krijoni të ardhmen që parashikoni. Me përkushtim ndaj qartësisë, ju mund të arrini atje, një hap në një kohë.

Por ku apo çfarë synoni të arrini? Kjo çon në seksionin e fundit të këtij Pulsimi.

Ideja kyçe 5

Dijeni çfarë dini dhe pse ka rëndësi.

Të menduarit e qartë kërkon dallimin e qëllimeve të vlefshme në vend të anagazhimeve të zbrazëta, përndryshe modele parazgjedhese të të menduarit që shumë lehtë do të ju devijojnë.

Kushtëzimi social, egoja, emocionet dhe plogështia shpesh i diktojnë vlerat dhe prioritetet. Kjo mund të ju drejtojë kah pendimi dhe zbrazëtia përderisa nuk reflektoni vetëdijshëm.

Një mënyrë e fuqishme për ta tejkaluar këtë është përmes këtij eksperimenti mendimi: Imagjinojeni veten në fund të jetës tuaj. Si do të donit të dukej ajo? Si dëshironi të ndiheni? Cilat janë dalllimet në mes të mënyrës si po jetoni tani dhe rezultatit që imagjinoni? Çfarë duhet të ndryshojë? Boshëllëqet do ta zbulojnë çfarë ka më shumë rëndësi kur nuk ka shumë kohë.

Hapi tjetër ështe përputhja e zgjedhjeve ditore me kuptimet më të thella. Shfrytëzoni vlerat tuaja bazë si udhëzime në të gjitha vendimet-të mëdha dhe të vogla. Kjo e ushqen urtësinë në moment dhe kënaqësi në periudhë më të gjatë. Kjo ndihmon në mbushjen e zbrazëtirës në mes të asaj si po jetoni tani dhe si dëshironi të jetoni.

Me qartësi të qëllimit, ju mund të përballoni tërheqjen e standardeve që ju tërheq nga drejtimi. Jeta juaj do të drejtohet në mënyrë të vetëdijshme nga kuptimi në vend që të sundohet në mënyrë të pandërgjegjshme nga instinkti. Çdo ditë do të ofrojë mundësi për të realizuar idealet tuaja.

Të mendosh qartë dhe të jetosh me qëllim kërkon përpjekje gjatë gjithë jetës. Alternativa është ecja në gjumë përmes një ekzistence të harruar. Zgjimi ndaj asaj që ka rëndësi ju pajis që çdo ditë të jetë e vlefshme, të vlerësoni udhëtimin dhe të arrini aty ku dëshironi të jeni kur të vijë koha. Me qëllimin si busull, të menduarit e qartë përshkruan rrugën tuaj.

Përmbledhja Finale

Ju mund të kultivoni vetëdije për ti kapur dhe ridrejtuar kurthet instiktive sikurse emocioni, egoja, konformiteti dhe plogështia. Ndërtimi i njohurisë së vetes, kontrollit dhe vetëbesimit i forcon aftësitë tuaja logjike. Taktikat e përshtatura mund të menaxhojnë çdo të metë të vazhdueshme.

Vendimet e shëndosha vijnë nga përcaktimi i problemeve, eksplorimi i zgjidhjeve krijuese, vlerësimi i menduar dhe të mësuarit. Kur i lidhni të gjitha këto praktika me qëllimin dhe vlerat tuaja, ju mund të jetoni qëllimisht dhe qëllimisht për të përcaktuar dhe formësuar të ardhmen që dëshironi.