Ky vit regjistroi prodhim rekord nga energjia diellore dhe një ‘ndryshim të rëndësishëm’ në prodhimin e baterive.
Nëse përforcohet, ky trend do të ndihmojë Tokën të largohet nga lëndët djegëse fosile dhe të parandalojë ngrohjen e rëndë globale dhe efektet e saj.
Energjia e pastër është shpesh opsioni më pak i kushtueshëm, duke shpjeguar një pjesë të rritjes. Kombet miratuan gjithashtu politika që mbështesin burimet e rinovueshme, disa duke përmendur shqetësimet e sigurisë së energjisë, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë. Këta faktorë kundërshtuan normat e larta të interesit dhe sfidat e vazhdueshme në marrjen e materialeve dhe komponentëve në shumë vende.
IEA parashikoi që më shumë se 440 gigavat energji të rinovueshme do të shtoheshin në vitin 2023, më shumë se i gjithë kapaciteti i instaluar i energjisë së Gjermanisë dhe Spanjës së bashku.
Ja një vështrim i vitit në diell, erë dhe bateri.
Një vit rekord për energjinë diellore
Sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë së Rinovueshme (IEA) Kina, Evropa dhe SHBA vendosen rekorde të instalimit diellor për një vit të vetëm.
Shtesat e Kinës i zvogëluan ato të të gjitha vendeve të tjera, diku midis 180 dhe 230 gigavat, në varësi të mënyrës sesi do të dalin projektet e fundvitit. Evropa shtoi 58 gigavat një rritje prej 40 për qind nga viti 2022.
Dielli tani është forma më e lirë e energjisë elektrike në shumicën e vendeve. Çmimet e paneleve diellore ranë me 40 deri në 53 për qind në Evropë midis dhjetorit 2022 dhe nëntorit 2023 dhe tani janë në nivele rekord.
“Veçanërisht në Evropë, ka qenë me të vërtetë me shpejtësi marramendëse për të rritur vendosjen”, thotë Michael Taylor, analist i lartë në Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë së Rinovueshme (IRENA).
Kur shifrat përfundimtare për vitin 2023 të jenë në dispozicion, energjia diellore pritet të tejkalojë energjinë hidroenergjetike në kapacitetin total globalisht, por për energjinë aktuale të prodhuar, hidroenergjia do të vazhdojë të kryesojë për ca kohë, sepse mund të prodhojë gjatë gjithë kohës.
Në Shtetet e Bashkuara, Kalifornia vazhdon të ketë më shumë energji diellore, e ndjekur nga Teksasi, Florida, Karolina e Veriut dhe Arizona.
Si stimujt shtetërorë ashtu edhe ato federale patën një ndikim të madh në rritjen e energjisë diellore në SHBA, thotë Daniel Bresette, president i Institutit të Studimit të Mjedisit dhe Energjisë, një organizatë jofitimprurëse arsimore dhe politikash.
Pavarësisht suksesit të solar në 2023, ka pengesa. Ka pasur mungesë të transformatorëve, thotë Bresette, ndërsa normat e interesit janë rritur.
Në SHBA, prodhimi diellor gjithashtu u rrit. “Ne kemi parë ndikimin e Aktit të Reduktimit të Inflacionit në drejtim të nxitjes së investimeve… Më shumë se 60 objekte prodhuese diellore u njoftuan gjatë vitit të kaluar”, thotë Abigail Ross Hopper, presidente dhe CEO e Shoqatës së Industrive të Energjisë Diellore.
Sfidat për energjinë e erës
Deri në fund të vitit 2023, bota do të ketë shtuar mjaftueshëm energji të erës për të furnizuar me energji gati 80 milionë shtëpi, duke e bërë atë një vit rekord.
Ashtu si me energjinë diellore, shumica e rritjes, ose më shumë se 58 gigavat, u shtua në Kinë, sipas hulumtimit nga Wood Mackenzie. Kina është në rrugën e duhur për të kapërcyer objektivin e saj ambicioz të vitit 2030 prej 1,200 gigavat kapacitet të energjisë diellore dhe të erës në shkallë të shërbimeve, pesë vjet përpara afatit, nëse projektet e planifikuara ndërtohen të gjitha, tha Global Energy Monitor.
Kina ishte një nga tregjet e pakta në rritje këtë vit për erën, sipas Këshillit Global të Energjisë së Erës. Lejet më të shpejta dhe përmirësime të tjera në tregjet kryesore si Gjermania dhe India ndihmuan gjithashtu në shtimin e më shumë energjisë së erës. Por instalimet u ulën në Evropë me 6 për qind nga viti në vit, tha Wood Mackenzie.
Sfidat afatshkurtra si inflacioni i lartë, rritja e normave të interesit dhe rritja e kostove të materialeve të ndërtimit detyruan disa zhvillues të erës së oqeanit të rinegociojnë apo edhe të anulojnë kontratat e projektit dhe disa zhvillues të erës me bazë tokësore të shtyjnë projektet deri në 2024 ose 2025.
Erërat e kundërta ekonomike erdhën në një kohë të vështirë për industrinë e sapolindur të erës në det të hapur të SHBA-së, ndërsa ajo përpiqet të lansojë fermat e para të erës në shkallë tregtare në vend . Ndërtimi filloi në dy këtë vit. Të dyja synojnë të hapen në fillim të vitit 2024 dhe një nga vendet tashmë po dërgon energji elektrike në rrjetin amerikan. Fermat e mëdha me erë në det të hapur kanë prodhuar energji elektrike për tre dekada në Evropë dhe së fundmi në Azi.
Pas viteve të rritjes rekord, grupi i industrisë American Clean Power pret që të shtohet më pak erë me bazë tokësore në Shtetet e Bashkuara deri në fund të vitit, afërsisht e mjaftueshme për të furnizuar me energji 2.7 milion deri në 3 milion shtëpi. Grupi thotë se zhvilluesit po përfitojnë nga kreditë e reja tatimore të miratuara vitin e kaluar në Aktin e Reduktimit të Inflacionit, por duhen vite për t’i sjellë projektet në internet. Ka pasur 383 miliardë dollarë (344 miliardë euro) në investime të paralajmëruara për energji të pastër që nga miratimi i IRA-s, tha ai.
“Ne po flasim për vitin 2023 në thelb si një vit me performancë më të ulët, por në skemën e madhe të gjërave, 8 deri në 9 gigavat është ende një numër për t’u emocionuar. Është shumë energji e re e pastër që po i shtohet rrjetit”, thotë John Hensley, nënkryetar i ACP për kërkime dhe analitikë.
Në nivel global, ndërtimi i erës ishte më i ngadalshëm edhe këtë vit. Tre tregjet kryesore këtë vit janë ende Kina, Shtetet e Bashkuara dhe Gjermania për energjinë e erës të prodhuar në tokë, dhe Kina, Mbretëria e Bashkuar dhe Gjermania për në det të hapur.
Analistët parashikojnë se industria globale do të rimëkëmbet vitin e ardhshëm dhe do të bëjë gati 12 për qind më shumë energji të erës në dispozicion në mbarë botën.
Në qershor, industria festoi kalimin e 1 teravat të energjisë së instaluar të erës në mbarë botën. U deshën më shumë se 40 vjet për të arritur atë moment historik, por mund të duhen më pak se shtatë vjet për teravatin e dytë, me ritmin që industria është tani.
Një vit masiv për bateritë
Mes një shtytjeje të vazhdueshme për ta bërë transportin më pak të dëmshëm për klimën, trendi i automjeteve elektrike u përshpejtua globalisht në vitin 2023, me një në pesë vetura të shitura këtë vit që pritet të jetë elektrike, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë. Kjo do të thoshte se doli gjithashtu të ishte një tjetër vit i mirë për bateritë.
Më shumë se 43.4 miliardë dollarë (39 miliardë euro) janë shpenzuar për prodhimin e baterive dhe riciklimin e baterive vetëm në SHBA këtë vit, falë kryesisht Ligjit për Reduktimin e Inflacionit, sipas Atlas Public Policy. Kjo e vendos SHBA-në në një fushë loje më të barabartë me Evropën, por ende prapa Kinës, fuqisë së baterive.
Industria vazhdoi të eksploronte mënyra të ndryshme të prodhimit të baterive pa u varur aq shumë nga materialet e dëmshme, si dhe mënyra për t’i bërë komponentët më të qëndrueshëm dhe industria e riciklimit të baterive bëri përparim, thonë ekspertët.
Por ekspertët janë optimistë se rritja e baterive në të gjithë globin do të vazhdojë.
