Kërko brenda vetes (Search Inside Yourself)-Chade-Meng Tan

Kërko brenda vetes

Përmbledhje Libri

Hyrje

Çfarë ka në këtë libër për mua?

Kuptoni emocionet tuaja dhe të të tjerëve.

Shumica prej nesh përpiqen ta kenë një edukim të mirë, duke menduar se kjo është mënyra më e mirë për ta gjetur një punë të paguar mirë. Por një nga përcaktuesit më të rëndësishëm të suksesit profesional është aktualisht inteligjenca emocionale, të cilën mund ta mësoni jashtë shkollës.

Këto pulsime do të ju tregojnë si ta rritni inteligjencën tuaj emocionale dhe do të ju udhëzojnë përmes hapave për tu bërë lider, koleg apo partner më i mirë. Ato poashtu do të zbulojnë se si ndërgjegjësimi mund të jua rrisë lumturinë.

Parimi bazik pas metodologjisë është një qasje tre hapash: Ju së pari duhet ta zhvilloni kapacitetin për ta drejtuar vëmendjen tuaj ashtu siq e shihni të përshtatshme, dhe këtu meditimi i vetëdijshëm është shumë i dobishëm. Me këtë vëmendje të përmirësuar, mund të fitoni një të kuptuar më të mirë të proceseve njohëse dhe emocionale, duke e shtuar njohurinë rreth vetes. Përfundimisht, duke u bazuar në këtë themel, ju mund të ndërtoni shprehi mendore të mira për veten që do t’ua rrisin lumturinë dhe efektivitetin tuaj.

Në këto pulsime do të zbuloni:

• Llojet e ndryshme të inteligjencës emocionale;
• Si i bën dobi meditimi lumturisë tuaj; dhe
• Se si empatia mund tua shpëtojë lidhjet.

Ideja kyçe 1

Inteligjenca emocionale është njëra nga shumë llojet e ndryshme të inteligjencës.

Çfarë nënkupton për ju inteligjenca? Një IQ e lartë? Aftësi brilante gjuhësore? Po aftësitë muzikore?

Howard Gardner, një psikolog zhvillimi në Harvard, ishte i pari që propozoi një teori të inteligjencës së shumëfishtë. Ai argumentoi se një fëmijë të cilit i mungonin aftësitë në matematikë, por që tregonte talent në gjuhë ose në art, për shembull, duhet të konsiderohet ende inteligjent.

Për ta ilustruar argumentin e tij, Gardner erdhi me një listë të llojeve të ndryshme të inteligjencës, që përfshin mes gjërave tjera inteligjencën intrapersonale dhe atë interpersonale. Të kesh inteligjencë intrapersonale do të thotë të jesh i vetëdijshëm për ndjenjat, vlerat dhe qëllimet e tua të brendshme. Inteligjenca interpersonale, nga ana tjetër, përfshin ndërgjegjësimin për ndjenjat, emocionet dhe motivimet e të tjerëve.

Inteligjenca intrapersonale dhe interpersonale bashkohen për të formuar inteligjencën emocionale, që është aftësia për ti kuptuar ndjenjat dhe emocionet tuaja dhe të të tjerëve dhe aftësia për ta përdorur atë njohuri për ti drejtuar veprimet dhe mendimet tuaja.

Autori i librit Inteligjenca Emocionale, Daniel Goleman e grupoi inteligjencën emocionale në pesë kategori:

• Vetëdija është njohuria juaj për gjendjen tuaj të brendshme dhe për preferencat, burimet dhe intuitën tuaj.
• Vetë-rregullimi është aftësia për të kontrolluar impulset, burimet dhe gjendjen tuaj mendore.
• Motivimi është aftësia emocionale për të drejtuar veten drejt qëllimeve tuaja.
• Empatia është ndërgjegjësimi juaj për ndjenjat, nevojat dhe shqetësimet e të tjerëve.
• Dhe kategoria e fundit janë aftësitë sociale: aftësia juaj për të ndikuar tek të tjerët.

Pra, cilat janë dobitë e inteligjencës emocionale?

Le ta hedhim një shikim tek Bill Duane, një menagjer ingjinjeringu, dhe se si ai e përdori trajnimin e inteligjencës emocionale për ta përmirësuar jetën e tij.

Përmes trajnimit të inteligjencës emocionale, Duane e kuptoi se ai kishte nevojë për më shumë kohë për veten dhe i reduktoi ditët e punës në katër në javë. Me një ditë më pak punë, ai e gjeti kohën për tu fokusuar më shumë në mirëqenien e tij, dhe u motivua më shumë për të arritur më shumë duke bërë më pak. Ai u bë dëgjues më i mirë, mësoi si ta rregullojë temperamentin e tij dhe ti kuptojë situatat prej perspektivave të ndryshme. Si rezultat, Duane u bë menagjer më i mirë, jo vetëm duke përmirësuar jetën e tij por poashtu edhe jetët e atyre që punuan për të.

Pra, tani ju e dini se çfarë është inteligjenca emocionale. Le të vazhdojmë për të parë saktësisht se sa e dobishme mund të jetë në jetën tuaj të përditshme.

Ideja kyçe 2

Me praktikë, inteligjenca emocionale mund ta përmirësojë në mënyrë drastike performancën tuaj të punës.

Tani që e dini se çfarë është inteligjenca emocionale, hapi tjetër është të mësoni se si mund t’ju ndihmojë – dhe si mund të përmirësohet.

Një përparësi e zhvillimit të inteligjencës tuaj emocionale është se ajo mund të shpie në performancë më të mirë të punës. Për shembull, një nivel më i lartë motivimi-një nga pesë kategoritë e inteligjencës emocionale-rrit optimizmin, që si rezultat mund ta përmirësojë performancën tuaj në punë, siq tregon një studim i bërë në vitin 1980 nga Psokologu Amerikan Martin Seligman. Ai e kuptoi se, në vitet e para të shitjes, agjentët e sigurisë optimistë i tejkaluan kolegët e tyre pesimistë diku 8% dhe 31% vitin e ardhshëm. Studimi tregon se kompetencat emocionale sikurse optimizmi mund të kenë ndikim të konsiderueshëm në performancën e punëtorit.

Të kuptuarit dhe posedimi i inteligjencës emocionale mund poashtu të ju bëjë lider më të mirë.

Një shembull i mirë është CEO i Delta Airlines, Gerald Grinstein, i cili u përball me detyrën e vështirë për të ulur kostot në punë. Grinstein ishte i ashpër, por për shkak të aftësive të tij ndërpersonale, ai ishte në gjendje të mbante lartë besnikërinë dhe motivimin e punonjësve të tij gjatë kësaj periudhe të vështirë. Ai e kuptoi rëndësinë e krijimit të një mjedisi pozitiv pune, rikthimit të komunikimit efektiv dhe ndërtimit të besimit.

Por nëse nuk zotëroni natyrshëm inteligjencë të lartë emocionale si Grinstein, mos u shqetësoni – ata me inteligjencë të ulët emocionale mund të mësojnë ta përmirësojnë atë.

Ebenezer Scrooge nga A Christmas Carol e Charles Dickens është një rast i tillë. Në fillim, Scrooge demonstron nivele shumë të ulëta të inteligjencës emocionale ndërpersonale dhe, pavarësisht pasurisë së tij, ai nuk është në gjendje të ndihet i lumtur. Siç mund ta mbani mend, Scrooge vizitohet nga tre fantazma, të cilët secili kërkon të kundërshtojë vetëdijen e tij të dobët. Në fund, duke u pajtuar me mendimet dhe veprimet e tij, Scrooge arrin të përmirësojë inteligjencën e tij emocionale.

Ju gjithashtu mund të përmirësoni inteligjencën tuaj emocionale – edhe pa ndihmën e vizitorëve të mbinatyrshëm. Pra, le të shohim disa teknika të botës reale se si mund ta arrini atë.

Ideja kyçe 3

Meditimi e përmirëson koncentrimin, relaksimin dhe vigjilencën, dhe na bën më të lumtur.

Meditimi mund të duket si diçka magjike, por nuk është asgjë më shumë sesa një ushtrim mendor. Ashtu sikurse makinat trajnuese në palestër që janë të dizajnuara të ushtrojnë muskujt të ndryshëm, njësoj lloje të ndryshme të meditimit janë të dizajnuar për të ushtruar pjesë të ndryshme të mendjes tuaj.

Trajnimi më i mirë mendor për zhvillimin e inteligjencës emocionale quhet meditim i ndërgjegjshëm, ose thjesht ndërgjegje. Ai përmirëson përqendrimin tonë duke trajnuar vëmendjen dhe vëmendjen tonë meta.

Vëmendja, sikur është definuar në fund të shekullit nëntëmbëdhjetë nga psikologu William James si ‘’të marrësh në posedim mendjen, në mënyrë të qartë dhe të gjallë.’’

Në të kundërt, meta vëmendja është “vëmendja e vëmendjes”. Është aftësia juaj për të kuptuar kur po i kushtoni vëmendje, ose kur vëmendja juaj është lëkundur.

Për ta demonstruar këtë, imagjinoni të ngasni një biçikletë. Kur ecni me biçikletë, ju ruani ekuilibrin me shumë mikro-rikuperime. Nëse biçikleta anon në një drejtim, ju përshtateni në anën tjetër dhe anasjelltas. Kryerja e këtyre mikro-rikuperimeve ju mban drejt dhe të ekuilibruar, duke krijuar ndjesinë e një udhëtimi të qetë.

E njëjta gjë vlen edhe për vëmendjen. Kur vëmendja juaj meta është e trajnuar mirë, mund të kryeni një mikro-rikuperim sa herë që filloni të humbni fokusin, duke e rikthyer vëmendjen tuaj në detyrën në fjalë. Të bësh këtë mjaft shpesh do të çojë në periudha të gjata përqendrimi të thellë.

Përveçse ju ofron përqendrim më të mirë, vetëdijësimi gjithashtu e pastron kokën dhe ju ndihmon të bëheni më të relaksuar.

Imagjinoni një tenxhere me ujë, plot me sedimente, që po përzihet vazhdimisht, duke e bërë atë të turbullt. Nëse ndaloni së përzieri dhe e lini tenxheren të qetë, uji do të bëhet i qetë dhe i qartë dhe sedimenti do të zhytet në fund.

Njëlloj, kur e relaksoni mendjen tuaj, streset dhe ankthet tuaja do të bijnë poshtë, duke ju lejuar që të shihni qartë.

Dhe sipas Alan Wallace, ekspert në koncentrim të relaksuar, pastrimi i mendjes tuaj përmes meditimit ndihmon në arritjen e gjendjes së saj natyrale të lumturisë.

Për të filluar me meditimin e vetëdijshm, gjeni një pozicion të rehatshëm ulur ku ndiheni të relaksuar dhe vigjilent në të njëjtën kohë. Filloni duke marrë tre frymëmarrje të ngadalta dhe të thella dhe më pas filloni të merrni frymë natyrshëm. Tani përqendroni vëmendjen tuaj në frymën tuaj. Kjo mund të nënkuptojë të vëzhgoni, për shembull, ngritjen dhe rënien e barkut ose ndjesinë në vrimat e hundës. Sa herë që vëreni se vëmendja juaj është larguar, kthejeni butësisht në frymën tuaj. Ju mund ta bëni këtë për dhjetë minuta ose sado kohë t’ju duket e drejtë.

Ideja kyqe 4

Zhvillimi i një ndjenje më të thellë të vetëdijes mund të ju ndihmojë ti menagjoni emocionet tuaja.

Mingyur Rinpoche, një mësues budist, tha një herë se në momentin që shihni një lumë të furishëm, tashmë po ngriheni mbi të. Në mënyrë të ngjashme, kur mund të shihni një emocion, ju tashmë keni pushuar së qeni në grahmat e tij.

Për ti kontrolluar emocionet tuaja, ju keni nevojë për vetëdije; sapo të bëheni më të vetëdijshëm, do të jeni në gjendje më të mirë për tu bërë të suksesshëm.

Sipas vëzhgimeve të bëra nga psikologët Dr.Cart Cherniss dhe Dr. Robert Caplan trajnimi në vetëdije ndihmoi këshilltarët financiare nga Amerikan Express për të pasur sukses në punën e tyre. Trajnimi i mësoi ata të bëhen më të vetëdijshëm për të folur me veten me jo produktiv-tregimet negative,vetë-minuese që ja tregojmë vetes për veten-dhe kjo vetëdije i lejoi ata të kenë më pak dyshime në vete, që si rezultat ju bëri atyre fitime më të mëdha për veten dhe këshilla më të mira për klientët e tyre.

Për më tepër, pasi u ndërgjegjësuan se si reagonin ndaj situatave me presion të lartë, ata arritën të kuptonin rëndësinë e teknikave kundër stresit si meditimi. Me nivelet e tyre të stresit të ulura, ata ishin në gjendje të punonin me fokus të ripërtërirë, duke çuar në sukses në punët e tyre.

Vetëdija funksionon sepse e aktivizon neokorteksin, apo trurin mendues.

Kur ndiheni sikur emocionet tuaja janë duke shpërthyer pakontrollueshëm, vetëdija e thërret neokorteksin për ta analizuar shpërthimin.

Për shembull, kur shefi juaj ju qorton për diçka, ju mund të ndjeni dëshirën t’i bërtisni asaj, por neokorteksi juaj, pasi analizon situatën, ju këshillon kundër. Do të ishte më e mençur, thotë kjo pjesë e trurit tuaj, të konsideroni reagimet e saj në mënyrë racionale dhe të qetë dhe ta përdorni atë për të përmirësuar performancën tuaj të punës.

Vetëdija poashtu mund ta përmirësojë vetëbesimin tuaj. Një shembull primar është vetë autori i cili e përdori vetëdijen për tu bërë më me vetëbesim.

Ai ishte planifikuar të fliste në Festivalin Botëror të Paqes, në Berlin. Kur arriti atje, ai u ndje jashtëzakonisht nervoz, dhe kështu ai përdori vetëdijen për të kujtuar pikat e tij të forta dhe të dobëta. Ai i kujtoi vetes njohuritë e tij për praktikat e mençurisë në mjediset e korporatës dhe aftësinë e tij për të krijuar një atmosferë paqeje dhe humori

Ai gjithashtu e bëri veten të vetëdijshëm për mangësitë e tij – domethënë, pengimin e fjalëve ndërsa fliste anglisht – dhe i kujtoi vetes se mund ta kapërcejë këtë duke u fokusuar në frymëmarrjen e thellë, duke buzëqeshur dhe duke praktikuar vëmendjen.

Nëpërmjet kësaj vetëdije, ai mundi të ndihej më rehat dhe më i sigurt në festival.

Ideja kyçe 5

Motivuesit e paprekshëm, si një qëllim i përbashkët, mbështesin motivimin e punonjësve më mirë sesa shpërblimet e jashtme.

Shumë egzekutivë besojnë se shpërblimet e jashtme-sikurse paraja apo përfitimet-janë motivuesit më të mirë të performancës së lartë në vend të punës.

Por aktualisht, motivuesit e paprekshëm mund të jenë madje edhe më efektivë në rritjen e suksesit dhe profitit sesa ata konkretë.

Ja një shembull. Tony Hsieh, CEO i Zappos, shitësi online i këpucëve, e rriti dyqanin e tij dixhital në një kompani miliarda dollarëshe. Dhe sekreti i suksesit të Hsieh ishte dhënia e lumturisë. Duke u mbështetur në këtë etikë, Hsieh inkurajoi një kulturë pune që promovonte lumturinë e punonjësve, gjë që çoi në përmirësimin e shërbimit ndaj klientit dhe, në këtë mënyrë, klientë më të lumtur.

Ai beson se lumturia në vend të punës vie nga tri gjëra.

E para është kënaqësia. Kjo lloj lumturie vie nga ndjekja e ardhshme e lartë-për shembull, një bonus i madh, një letër falenderimi nga kolegët tuaj, një përmendje e veqantë nga një nënkryetar apo një tregim në New York Times. E keqja është se kjo lloj lumturie nuk zgjat shumë.

Burimi tjetër i lumturisë është pasioni. Kur ju jeni pasionantë për punën tuaj, ju hyni në një gjendje të rrjedhës-një gjendje e plotë e përfshirjes dhe fokusit. Njerëzit kanë raportuar se kanë përjetuar rrjedhë në një shumëllojshmëri të gjerë aktivitetesh, të tilla si kryerja e operacionit në tru, regjistrimi i dokumenteve dhe, po, meditimi. Për më tepër, pasioni, kur krahasohet me kënaqësinë, është shumë më i qëndrueshëm.

Përfundimisht, sipas Hsieh, lumturia vie poashtu nga një qëllim më i lartë. Ka të bëjë me të qenit pjesë e diçkaje që është më e madhe sesa ju vetë, dhe është lumturia më e qëndrueshme. Kur punoni drejt përmbushjes së një qëllimi më të lartë, vetë puna do të jetë shpërblim.

Kur qëllimi i punës tuaj përputhet me vlerat tuaja, atëherë puna më nuk është detyrë. Siq thonë: nëse e doni punën që e bëni, mezi do të prisni ta bëni atë për çdo ditë.

Mendoni vetëm poetin Norman Fischer, i cili e do punën e tij aq shumë sa nuk e konsideron atë punë. Edhe pse Fischer është një mësues i njohur i Zenit dhe shpesh punon më shumë se profesionistët e Silicon Valley, në sytë e tij, ai nuk ka punuar asnjë ditë në jetën e tij.

Ideja kyçe 6

Empatia është e dobishme edhe në raportet personale edhe në ato profesionale.

Nëse doni të bëheni të aftë në vizatim, duhet ta praktikoni atë. I njëjti rregull vlen për përmirësimin e ndjeshmërisë suaj, një lloj inteligjence emocionale me shumë përfitime.

Empatia me të tjerët dhe shfaqja e dashamirësisë ndaj tyre jo vetëm që i bën ata të ndihen të kuptuar; ajo gjithashtu ndërton besimin.

Thjesht merrni parasysh një ushtrim ndjeshmërie të kryer nga autori. Ai dëgjoi partneren e tij të stërvitjes ndërsa ajo shprehte ndjenjat e saj dhe më pas, kur ajo mbaroi, ai i tregoi asaj atë që mendonte se po ndjente. Në fund të ushtrimit, ajo ishte në lot dhe i tha atij se nuk e kishte ndjerë këtë të kuptuar për një kohë të gjatë.

Empatia mund të përdoret gjithashtu për të rregulluar marrëdhëniet duke na ndihmuar të menaxhojmë konfliktet me partnerët, kolegët dhe fëmijët tanë. Duke e përdorur atë, ju mund të arrini një mirëkuptim së bashku, duke ju ndihmuar të zgjidhni shpejt çështjet.

Kjo teknikë u përdor nga autori për të zgjidhur pakënaqësinë që ndjeu ndaj menaxherit të tij të ri, Eric. Duke vendosur se duhej të merrej me këtë çështje, autori organizoi një takim me Erikun për të folur mbi ndjenjat e tij të këqija. Gjatë takimit u bisedua për gjëra personale, si historitë e jetës dhe aspiratat. Pikërisht përmes kësaj bisede ata u njohën më mirë me njëri-tjetrin dhe, në fund, autori nuk ndihej më i inatosur.

Nëse ndonjëherë ndiheni sikur ju mungon empatia për dikë, mund të provoni ushtrime të empatisë si “Ashtu si unë” dhe “Dashuria e Dashur”.

”Ashtu si unë” ju kërkon të imagjinoni veten në këpucët e tjetrit dhe të kuptoni se ata dëshirojnë të jenë të lumtur dhe të dashur, ashtu si ju.

Ushtrimi i dytë i empatisë, ”Dashuria e Dashurisë”, kërkon që ju të meditoni dhe të keni dëshira pozitive për personin tjetër. Të uruarit më të mirën për dikë tjetër do të rrisë aftësinë tuaj për ndjeshmëri dhe do të përmirësojë marrëdhënien tuaj me ta.

Ideja kyçe 7

Perjetimi i dashurisë ndaj të tjerët do të mund të na bëjë liderë më të mirë.

A ju është thënë ndonjëherë, se për të ecur në jetë, duhet të jeni egoistë dhe ti merrni gjërat për vete?

Epo, injorojeni këtë, sepse asgjë nuk mund të jetë më larg nga e vërteta – veçanërisht nëse planifikoni të bëheni një udhëheqës efektiv.

Kjo sepse njerëzit do të punojnë më shumë nëse u pëlqen udhëheqësi i tyre.

Studiuesit e lidershipit Jim Kouzes dhe Barry Posner shqyrtuan se cilat tipare i dallonin menaxherët e suksesshëm nga të tjerët. Në hulumtimin e tyre, ata zbuluan se diferencuesi kryesor ishte dashuria. Menaxherët e suksesshëm shfaqën ngrohtësi dhe dashuri ndaj punonjësve të tyre. Ndryshe nga menaxherët me performancë më të ulët, ata nuk kishin frikë të zhvillonin një marrëdhënie të ngushtë me ekipin e tyre ose të ndanin mendimet e tyre.

Liderët që tregojnë dhembshuri janë më efektivë në punët e tyre sepse ata do të mundohen ta lehtësojnë vuajtjen që punëtorët e tyre mund të jenë duke e përjetuar.

Jim Collins, autori i Built to Last, hulumtoi qindra firma të mëdha amerikane nga viti 1965 deri në 1995 dhe zbuloi se ajo që e bënte një kompani të mirë të madhe ishte lidershipi. Kompanitë e mëdha kishin udhëheqës të cilët ishin të dhembshur, shfaqnin përulësi dhe aspironin të bënin një ndryshim në botë.

Kjo është për shkak se udhëheqësit e dhembshur e kanë më të lehtë të ndikojnë tek të tjerët.

Merrni psikologun e njohur Paul Ekman, i cili kaloi një fëmijëri të tmerrshme dhe u rrit duke u bërë një i rritur i zemëruar. Në vitin 2000, Ekman u ftua të fliste në një konferencë ku ishte i pranishëm Dalai Lama. Ai u ul me Dalai Lamën, i cili zgjati dorën dhe i mbajti dorën. Gjesti i thjeshtë pati një ndikim të thellë te Ekman. Ai ndjeu “mirësi” në të gjithë qenien e tij dhe në fund të shkëmbimit, ai e gjeti zemërimin e tij duke u venitur dhe pikëpamjen e tij për jetën ndryshonte. Që nga ai moment që ndryshon jetën, Ekman ka kontribuar në kërkimin shkencor duke përmirësuar më tej kuptimin e ekuilibrit emocional, dhembshurisë dhe altruizmit.

Pra, mbani mend: kur të filloni të gjeni lumturinë dhe përmbushjen në jetën dhe punën tuaj, filloni duke kërkuar brenda vetes.

Përmbledhja përfundimtare

Mesazhi kryesor në këtë libër:

Ne të gjithë kemi aftësinë për të përmirësuar jetën tonë dhe ky përmirësim mund të arrihet përmes përqendrimit, qartësisë mendore, kreativitetit dhe ndjeshmërisë. Duke përdorur praktika dhe ushtrime të përshkruara, ne të gjithë mund të bëhemi folës më të mirë publik, njerëz më optimistë, partnerë më të qetë dhe punonjës më të aftë.

Këshilla vepruese

Një ushtrim i skanimit të trupit mund t’ju ndihmojë të përqendroheni dhe të relaksoheni

Filloni duke gjetur një pozicion të rehatshëm për t’u ulur dhe kaloni dy minuta duke marrë frymë, me sytë mbyllur. Më pas kaloni nëpër secilën pjesë të trupit tuaj, një nga një, duke u fokusuar vërtet në ndjesitë që gjeni në kokë, fytyrë, qafë, shpinë, përpara dhe shpatulla. A mund të ndjeni edhe një emocion në trupin tuaj? Më pas, sillni në mendje një emocion pozitiv duke kujtuar një ngjarje të këndshme. Pastaj përpiquni të gjeni se ku në trup e ndjeni atë. Më në fund, kaloni dy minuta duke marrë frymë natyrshëm dhe kthehuni në momentin aktual.

Skanimi i trupit është i vlefshëm pasi ju lejon të përqendroheni në ndjesitë tuaja fizike shumë më tepër sesa në jetën e përditshme, dhe gjithashtu ju relakson, gjë që mund t’ju ndihmojë të bini në gjumë.

Keni komente?

Me siguri do të donim të dëgjonim se çfarë mendoni për përmbajtjen tonë! Thjesht dërgoni një email në [email protected] me titullin e këtij libri si temë dhe ndani mendimet tuaja!

Sugjerohet lexim i mëtejshëm: Shpirti i Untethered nga Michael A. Singer

Shpirti i Palidhur ka të bëjë me ju: ndjenjat, mendimet dhe vetëdijen tuaj. Duke u mbështetur në praktika të ndryshme shpirtërore, ky libër shpjegon se si mund të lundroni në mendjen tuaj, të vini në kontakt me veten dhe të bëheni mjeshtër i vetes suaj, për të arritur përfundimisht ndriçimin.