Agjencitë e vlerësimit maskojnë rrezikun duke e bërë atë më kompleks dhe obligacionet janë me çmim të gabuar
Duke pasur parasysh pamjen jo tamam të këndshme të këtij lloji të produktit financiar, dikush mund të pyesë veten pse investitorët blejnë bono bazuar në hipotekat subprime. Truku është se obligacionet hipotekore klasifikohen si investime të sigurta (teknikisht të quajtura trefishtë A). Kjo mund të ndodhë sepse agjencitë e vlerësimit janë të gatshme të manipulojnë të dhënat në lidhje me vlerësimet. Rrjeti është kompleks dhe është e lehtë të ngatërrosh investitorët, veçanërisht nëse ata udhëhiqen të besojnë se produkti financiar që ata po blejnë vlerësohet shumë.
CDO-të (obligacionet e borxhit të kolateralizuara) janë obligacione të garantuara nga një paketë kreditesh, të cilat mund të jenë të llojeve të ndryshme: kredi hipotekare, kredi konsumatore, obligacione të tjera, por edhe CDO.
Agjencitë ripaketojnë bonot që kanë një vlerësim të ulët (për shembull trefishtë B) dhe marrin të tjera me një vlerësim më të mirë: rreziku ulet artificialisht duke vendosur një A të trefishtë si garanci për cilësinë. Ju pastroni një borxh të pistë, e lustroni dhe e ripaketoni, të gjitha në kurriz të shtresës së mesme të ulët, e cila vazhdon t’i jepet kredi, nuk është në gjendje të shlyejë paratë e marra dhe së shpejti do të vuajë pasojat e një flluskë që shpërthen.
Askush nuk duket se e kupton se nëse gjithnjë e më shumë pronarë të shtëpive nuk paguajnë, e gjithë kështjella e rërës e obligacioneve hipotekore subprime do të bjerë. Njerëzit mendojnë se çmimet e banesave nuk mund të bien të gjitha në të njëjtën kohë, thjesht sepse nuk ka ndodhur kurrë në gjashtëdhjetë vitet e fundit. Makina që lëshon hipotekat vazhdon pa frikë, duke u siguruar që më shumë njerëz të mund ta përdorin atë; kreditë i jepen kujtdo, agjencitë e vlerësimit do të kujdesen më pas për të vulosur vulën e tyre të cilësisë.
Në vitin 2006 del lajmi se nga 1 korriku, modeli i vlerësimit do të ndryshojë, do të bëhet më rigoroz, duke sjellë si pasojë krijimin e letrave me vlerë edhe më të dobëta, për të garantuar një pikë të mirë përpara se të hyjë në fuqi lloji i ri i vlerësimit.
Që nga viti 2005, shitjet e shtëpive kanë qenë në rritje, çmimet janë në rënie, duke treguar shenja se sistemi nuk mund të qëndrojë më; qytetarët nuk janë në gjendje të paguajnë hipotekat e tyre, shtëpitë janë të mbyllura dhe numri i shtëpive në treg po rritet në mënyrë dramatike, duke bërë që çmimet e banesave të vazhdojnë të bien. Pavarësisht këtyre shenjave të këqija paralajmëruese, tregu i bonove vazhdon të rritet, me indiferencë të plotë, sikur të dhënat e tij nuk ishin të rëndësishme.
