Puna e Thellë përkundrejt Punës Sipërfaqësore: Situata e Punëtorëve të Dijeve Moderne
“Puna e thellë” – një përkufizim i sajuar nga vetë Cal Newport – përfshin ato veprimtari profesionale që kryhen në një gjendje përqendrimi pa shkëputje që i shtyn aftësitë tona njohëse në kufirin e tyre më të lartë. Këto përpjekje krijojnë një vlerë të re, përmirësojnë aftësinë tonë dhe janë të vështira për t’u kopjuar.
Praktikisht, puna e thellë na lejon ta “shtrydhim” deri në pikën e fundit të vlerës, aftësinë tonë intelektuale. Nuk është rastësi që jetët e shumë figurave me ndikim në historinë e vonë dhe të kaluar bashkohen nga angazhimi për një punë të thellë: një mbi të gjithë Carl Jung, i cili kishte ndërtuar një kullë ku kaloi periudha në izolim të thellë intelektual.
Megjithatë, qasja e shumë intelektualëve të së kaluarës bie në kontrast të fortë me atë të “punëtorëve të dijeve moderne’’, karakterizuar nga një tendencë e shpërqendrimit të shtuar nga sistemet e rrjeteve të gjendshme kudo (e-mail, sms, WhatsApp dhe mesazhe të tjera të çastit, mediat sociale dhe burime dixhitale).
Përhapja në rritje e këtyre sistemeve dhe aksesi i tyre i kudo ndodhur kanë copëzuar në mënyrë drastike vëmendjen e shumicës së punonjësve dhe kjo gjendje e vëmendjes së copëzuar është në kontrast të plotë me punën e thellë, e cila kërkon periudha të gjata mendimi të pandërprerë.
Në të njëjtën kohë, nuk mund të thuhet se punëtorët e njohurive moderne, i kalojnë ditët e tyre të punës në përtaci: përkundrazi, duken dhe ndihen më të zënë se kurrë. Nga vjen atëherë kjo mospërputhje? Për ta shpjeguar duhet të prezantojmë konceptin e “punës sipërfaqësore”, domethënë ato aktivitete logjistike që nuk kërkojnë përpjekje njohëse, të zbatuara shpesh ndërsa janë në gjendje shpërqendrimi.
Këto aktivitete kanë tendencë të mos krijojnë shumë vlera të reja në botë dhe janë të lehta për t’u kopjuar. Praktikisht: e kundërta e punës së thellë. Në epokën e sistemeve të rrjeteve, punonjësit e njohurive e zëvendësojnë gjithnjë e më shumë punën e thellë me alternativën sipërfaqësore, një qëndrim që për shumë arsye nuk është i lehtë të ndryshohet.
