Esencialisht më pak (Essentially Less)-Dirk von Gehlen

Esencialisht më pak

Përmbledhje Libri

Hyrje

Çfarë ka në këtë libër për mua? Informata të kondensuara.

“Essentially Less” bazohet në Blink-un tonë të parë origjinal të quajtur “Wesentlich weniger” nga gazetari gjerman Dirk von Gehlen, i cili u botua më 30 qershor 2023. Ai ngre pyetje të rëndësishme rreth natyrës së letërsisë jofiktive. Ne besojmë se mund të jetë interesante edhe për përdoruesit tanë anglishtfolës. Kjo është arsyeja pse e kemi përkthyer në anglisht. Shpresojmë që të kënaqeni duke lexuar dhe dëgjuar

– Ekipi Editorial i Blinkist

Ky pulsim nuk është një përmbledhje e librit; është vetë libri.

Pasi kam bërë kërkime të gjera mbi ndikimin e epokës së internetit në kulturë, jam i bindur se në botën e sotme, vëmendja është burimi më i rëndësishëm sepse vëmendja kërkon kohë dhe koha është e kufizuar. Kur bie zilja e mesnatës, nuk ka asnjë minutë të vetme që mund ta çoni për të nesërmen – pavarësisht se sa para keni ose sa mirë jeni të organizuar. Numërimi gjithmonë rivendoset në saktësisht 24 orë të reja.

Tani, qëllimi i këtij pulsimi nuk është vetëm të përqendrojë vëmendjen tuaj në vetë temën e vëmendjes, por edhe të eksplorojë mënyra për ta mbrojtur atë. Ky është një eksperiment dhe ka të ngjarë të ketë shumë më tepër eksperimente të tilla në të ardhmen: formatet e përmbajtjes që janë për librat tradicionalë siç janë këngët teke për albumet e tëra ose bisedat TED për leximin afatgjatë. Informacioni i kondensuar që ato përmbajnë do t’ju mundësojë të investoni paratë tuaja për të kursyer kohë. Sa më shumë që këto tekste të reduktohen në thelbësore, aq më të vlefshme do të jenë sepse kjo është ajo që ka të bëjë me ekonominë e vëmendjes në zhvillim – në thelb më pak.

Ideja kyqe 1

Ka alternativa ndaj parimit sasi-vlerë

Një amfiteatër i vjetër në periferi të një qyteti të populluar: këtu u bazua romani fantastic i autorit gjerman Michael Ende. Është tregimi i një vajzë të vogël që Lufton kundër zotëriut Grey, i cili, në emër të Bankës së Ruajtjes së Kohës, mbledh burimet më të vlefshme të të gjithëve-kohën e tyre. Ata premtojnë ta ruajnë atë në një llogari me interes.Por në të vërtetë, ata i privojnë njerëzit nga koha e tyre.

Momo është një metaforë e bukur letrare për mënyrën se si shoqëria moderne e trajton kohën, komploti i saj nuk është asgjë më pak se një lutje e zjarrtë: Kini kujdes vëmendjen tuaj! Dhe kjo është e vërtetë edhe kur bëhet fjalë për përmbajtjen: përmbajtja e gjatë dhe që kërkon shumë kohë konsiderohet ende një shenjë e arritjeve dhe inteligjencës. Vlera e një libri ende duket se matet me trashësinë e tij. Shtrydhja e më shumë faqeve midis kopertinave duket se ende rrit autoritetin dhe çmimin e shitjes me pakicë. Por ne kemi arritur një pikë kthese. Parimi sasi-vlerë ka marrë fund.

Me librin e tij Ekonomia e vëmendjes në 1998, arkitekti dhe filozofi Georg Franck ishte një nga të parët që trajtoi në mënyrë specifike implikimet e fitimit të parave të kohës dhe vëmendjes. Por shumë kohë përpara kësaj, ekonomisti amerikan dhe laureati i çmimit Nobel, Herbert Simon, deklaroi: “Në një botë të pasur me informacion, pasuria e informacionit nënkupton vdekjen e diçkaje tjetër: mungesën e çdo gjëje që konsumon informacioni. Ajo që konsumon informacioni është mjaft e qartë: ai konsumon vëmendjen e marrësve të tij. Prandaj një informacion i pasur krijon një varfëri të vëmendjes.”

Ia vlen të përsëriten këto fjalë të hartuara në vitin 1971: “Informacioni konsumon vëmendjen e marrësve të tij”. Ata mbështesin idenë se parimi sasi-vlerë së shpejti do të jetë i vjetëruar. Në të ardhmen, vlera do të përcaktohet nga çdo gjë që na ndihmon të ruajmë vëmendjen tonë të pakët.

Më shumë nuk domethënë domosdoshmërisht më mirë. Duket të ketë një efekt ngopjeje, pra një pike ku kemi konsumuar mjaftueshëm informacione. Kalimi i asaj pike duke konsumuar më shumë përmbajtje nuk i përmirëson gjërat. Mund ti bëjë edhe më keq.

Konsiderojeni parimin Pareto, i cili thotë se për shumë rezultate, 20% e përpjekjeve potenciale mjaftojnë për ta arritur efektin e dëshiruar të 80%-isht. Në çdo rast, mund të jemi absolutisht të sigurtë që prodhimi i përmbajtjes bashkëkohore kryesisht do të jetë rreth një gjëje: esencialisht më pak!

Duhet ta mbajmë në mendje se koha është relative. Ajo shtrihet dhe shkrihet jo përmes ndikimit të jashtëm por sipas asaj se si e vëzhgojmë kalimin e saj. Apo duke cituar hulumtuesin Jonas Geisler:’’Mënyra se si e përceptojmë kohën varet nga ajo nëse jemi në këtë anë apo në anën tjetër të derës së toaletit.’’

Në romanin Momo, ideja e njëjtë ilustrohet përmes etikës së punës së shokut të Momos, Beppo Roadsweeper. Puna e Beppos është ti pastrojë rrugët me një fshesë. Ndonjëherë këto rrugë mund të jenë shumë të gjata. Por ai i thotë Momos se, pamarrë parasysh sa e gjatë mund të jetë rruga para tij, ai duhet të fokusohet në hapin tjetër që fshin fshesa e tij. Dhe pastaj tjetrin pas tij. Kjo e bën më të lehtë të qëndroni i koncentruar përkundër sasisë së tejdukshme të punës që lipset për tu bërë. Efekti i kundërt mund të përshkruhet me ligjin e Parkinsonit, i cili nuk është parim shkencor por një marrje ironike në zgjerimin e gjithëpranishëm të burokracisë. Ajo thotë se puna gjithnjë përfundon duke konsumuar çfarëdo kohe që zgjedhim ti japim asaj.

Ja ku është poenta: përmbajtja dhe vëmendja maten nga standarde të ndryshme. Përmbajtja matet në dy dimensione: gjatësia dhe gjerësia. Por vëmendja më së shumëti matet në thellësi. Ndonjëherë këto matje përputhen-por jo gjithnjë. Përmbajtja e thellë mund të jetë e gjatë dhe e gjerë, por nuk ka nevojë të jetë kështu. Herë të tjera, njerëzit shkojnë në largësi të mëdha për të sqaruar diçka pa hyrë thellë brenda saj. Kjo pjesë thelbësore është zemra e gjërave. Mendoj se është koha që të vlerësojmë përmbajtjen më të shkurtër – sepse është thelbësore. Në thelb, më pak.

Ideja kyqe 2

Kondensimi është një zanat i sofistikuar

Në gusht 1940, Winston Churchill porositi një memorandum për anëtarët e Kabinetit të Luftës: “U kërkoj kolegëve të mi dhe shtabit të tyre të kujdesen që raportet e tyre të jenë më të shkurtra”. Kryeministri besonte se shmangia e gjuhës së folur dhe analizave të detajuara do të kursente kohë dhe do të mbështeste të menduarit e qartë.

Ajo që Churchill pohoi në një memo të botuar pothuajse 80 vjet më parë, sot mund të mbështetet nga prova empirike. Shumë njerëz as që shqetësohen të lexojnë tekste më të gjata. Jo gjithmonë e vëmë re menjëherë, sepse këto përpjekje të gjera fshihen pas sipërfaqeve të zbukuruara. Njerëzit i shohin ato, por nuk marrin kohë për t’i lexuar plotësisht. Dikush madje mund të thotë se ato janë shkruar për t’u parë dhe jo për t’u lexuar.

Njerëzit lexojnë më pak sesa mund të mendoni.

Në një bisedë në TED, gazetari Jim VandeHei kujton zhgënjimin që panë numrat e përdoruesve për publikimet e tij në internet. Ata ishin zhgënjyes, gjë që e bëri të kuptonte: “Pothuajse askush nuk dëgjon ose lexon shumicën e asaj që shkruani. Shumica e gjërave që ju shqetësojnë duke menduar, ata nuk i kushtojnë vëmendje.” Por ky nuk është fundi i historisë, sepse VandeHei përdori gjetjet e tij për të ndërtuar një startup të ri mediatik të quajtur Axios. Ai synon të kursejë vëmendjen e lexuesve të tij duke i përmbledhur botimet në njoftime.

Mu desh të përballem me një zhgënjim të ngjashëm kur e kuptova se shumë njerëz duken të jenë të interesuar në pulsimet e librave të mi Gjermanë sesa në vetë librat. Por pastaj mendova: Mirë, nëse këta njerëz janë të interesuar në verzionet e përmbledhura të librave të mija, atëherë ndoshta mund tu jap atyre atë që duan menjëherë: esencialisht më pak.

Disa besojnë se është sipërfaqësore të shkruash tekste të shkurta. Por nuk është. Aktualisht, duhet shumë punë për të hyrë në zemër të diçkaje dhe për ta kondenzuar atë. Është një veprim mirësjelljeje ndaj lexuesit. Blaise Pascal njëherë tha kështu: ‘’Nuk kam pasur kohë të ju shkruaj një letër të shkurtër, kështuqë ju shkrova një të gjatë.’’

Kam përdorur fjalën minifesto në nëntitullin e këtij libri-as-Blink – një neologjizëm i krijuar për të bashkuar karakterin politik të tekstit dhe frymën reduktuese të formatit. Por një minifest nuk është vetëm më i shkurtër se vëllai i tij më i gjerë, manifesti tradicional, por edhe pak më modest në ton. Ka më pak pretendime dhe më shumë pyetje në të. Termi u prezantua për herë të parë në vitin 2016 nga shkrimtari suedez Magnus Lindkvist: “Ndërsa një manifest është një dokument i krijuar për të frymëzuar veprimet e shumë njerëzve, një minifest është krijuar për të frymëzuar vetëm një person – veten tuaj. Manifestet kanë pikëçuditëse, minifesti ka pikëpyetje”.

Kjo më bëri të hartoj pesë pyetjet e mëposhtme për të na ndihmuar të mësojmë të konceptojmë atë që është “në thelb më pak”.

1.Po sikur të fillonim t’i jepnim përparësi thellësisë mbi vëllimin? Ne mund ta zgjerojmë nocionin “mos e gjykoni një libër nga kopertina e tij” në idenë “as ta gjykoni atë nga vëllimi i tij”.

2. Po sikur të fillojmë të përpiqemi për thelbësoren? Fraza “Më shpjego sikur po flet me një 5-vjeçar” mund të plotësohet me kërkesën “Më shpjego sikur të mund të kurseja vetëm 1000 sekonda”.
3. Po sikur të fillonim të prodhonim tekste që nuk do të ishin thjesht për t’u parë, por për t’u lexuar tërësisht? Shkrimi i një teksti për një audiencë publike është një shërbim. Nëse vërtet duam të arrijmë njerëzit, duhet të bëjmë një përpjekje serioze për të tërhequr vëmendjen e tyre.
4. Po sikur të kuptojmë faktin se energjia jonë udhëhiqet nga vëmendja jonë? Energjia jonë rrjedh drejt fokusit tonë. Ne e dimë këtë nga praktika individuale e ndërgjegjes. Tani duhet të pranojmë se energjia sociale, gjithashtu, drejtohet nga vëmendja e publikut.
5. Po sikur ta trajtonim vëmendjen si një burim që ia vlen të mbrohet? Kultura jonë aktuale ka të bëjë me kursimin e burimeve. Kjo ide duhet të shtrihet në vëmendje, burimi ynë më thelbësor.

Ideja kyçe 3

Kufizimi krijon urgjencë; urgjenca krijon vëmendje.

“Nur hier” – “vetëm këtu”. Dy fjalë, të shtypura në një filxhan letre që bleva në stacionin qendror të Hamburgut. Kompania që prodhon kafenë duket se i kushton aq shumë rëndësi faktit se ajo po shitet vetëm në Hamburg, saqë e ka quajtur kështu: “Nur hier”. Ky është një shembull i bukur se sa më pak mund të jetë më shumë. Në fund të fundit, “vetëm këtu” ngjall një ndjenjë urgjence: “Nëse doni këtë lloj kafeje, duhet ta blini tani!” Nuk duhet të nënvlerësojmë fuqinë e apelit ndaj urgjencës. Ai redukton shumë opsione në një. Nuk ka më shfletim dhe kampionim, përpjekje dhe testim – kjo kafe mund të shijohet vetëm këtu dhe tani.

Ambientet digjitale nuk e krijuan këtë formë të thjeshtësimit të zvogëluar-por ata e bënë atë më të lehtë për tu aplikuar. Gjë që, prapë duket sikur ironike nëse konsiderojmë pakufishmërinë e botës virtuale. Por mendoni për këtë: vetë fakti se përmbajtja digjitale është gjithnjë e qasshme, krejtësisht dhe plotësisht, në çdo kohë dhe në çdo vend, ajo pashmangshmërisht shpie në domosdoshmërinë e zvogëlimit të saj për hir të marrjes së vëmendjes tuaj.Mendoni për formën e stories në platformat sociale si Snapchat, Instagram, BeReal, apo WhatsApp. Storiet mund të shikohen vetëm për disa orë. Kjo krijon një ndjenjë të urgjencës njësoj sikur fjalët ‘’vetëm këtu’’ në filgjan letre nga Hamburgu. Nëse doni ta shikoni këtë, duhet ta shikoni atë tani.’’

Kufizimi është bërë një ngritës efektiv për të gjeneruar vëmendje në internet. Përvoja tregon se mund ti kufizoni tri gjëra për të krijuar një ndjenjë të urgjencës dhe dëshirës: kohën, qasjen dhe sasinë.

1. Platforma e takimeve Bumble përshtati parimin e tregimeve të mediave sociale: Anëtarët mund të shohin “ndeshjet” e tyre vetëm për një numër të kufizuar orësh. Platformat e blerjeve gjithashtu po e miratojnë gjithnjë e më shumë këtë formë kufizimi duke ofruar vetëm zbritje të caktuara gjatë periudhave shumë të kufizuara kohore.
2. Kufizimi i aksesit te një grup i përzgjedhur njerëzish është bërë prej kohësh baza për shumë modele biznesi si klubet e blerjeve online vetëm me ftesa ose vetëm me regjistrim. Më pas, grupet e mesazheve dhe bisedave e ngritën këtë metodë të shpërndarjes në një kulturë komunikimi më vete. Këto sfera të kufizuara nganjëherë quhen hapësira të errëta sociale për të krijuar vlera duke qenë të izoluara dhe të padukshme për publikun e gjerë.
3. Ofertat janë të kufizuara në kohë dhe hapësirë ose ofrohen vetëm në bazë të shërbimit të parë që vjen. Për shembull, fushatat crowdfunding shpesh rezervojnë çmime dhe shpërblime speciale, të themi, për 100 blerësit e parë. Dhe botimet e kufizuara, natyrisht, janë krijuar gjithashtu për të krijuar dëshirë duke kufizuar në mënyrë efektive sasinë.

Disa nga këto kufizime artificiale bazohen në një parim që më parë quhej model i errët dhe sot përshkruhet si dizajn mashtrues. Ai i referohet elementeve të dizajnit të krijuar për t’ju bërë të bëni gjëra që nuk keni dashur t’i bëni.

Ekziston një ndryshim i rëndësishëm midis parimeve efikase të rreptësisë dhe mashtrimeve të poshtër të dizajnit mashtrues. Për të ilustruar këtë ndryshim, më lejoni të shtoj një aspekt të katërt në tre të përmendura tashmë: qëllimin. Kufizimi i qëllimshëm nënkupton se ka arsye faktike dhe legjitime për të reduktuar ose kufizuar disponueshmërinë. Vendet e ngjarjeve duhet të respektojnë kapacitetin e tyre maksimal për çështjet e sigurisë, artistët mund të krijojnë vetëm kaq shumë kopje të veprave të artit të punuara me dorë dhe restorantet mund të ofrojnë vetëm numrin e vendeve që kanë në të vërtetë. Ky element i katërt i kufizimit të qëllimshëm dhe legjitim është deri tani më i efektshmi.

Ideja kyçe 4

Merreni guximin për ta përdorur vetë vëmendjen tuaj.

A ndriçon hëna edhe nëse ne nuk e shikojmë atë? Filozofi Irlandez George Berkley do të kishte thënë jo dhe duke ju referuar parimit të tij të’’esse est percipi’’: të jesh do të thotë të përceptohesh. Por a është kjo e vërtetë? Apo, të përdorim një shembull edhe më të zakonshëm, egzistojnë shumë këngë në Spotify që askush asnjëherë nuk i ka dëgjuar. A i bën kjo ato joegzistentë?

Epo është e vërtetë se duhet të shikojmë në hënë për ta parë ndriçimin e saj. Dhe vlera e këngëve të palëshuara krijohet vetëm kur njerëzit i dëgjojnë ato. Për më tepër, në ekonomi të vëmendjes, numri i shikuesve dhe lëshimeve gjeneron një vlere në vete. Nëse diqka konsumohet nga shumë njerëz, duhet të jetë e rëndësishme-ky është interpretimi aktual i efektit të rrjetit, gjithashtu i përshkruar si efekti Methju, për shkak të rreshtit biblik: ‘’ “Sepse kujtdo që ka do t’i jepet dhe do të ketë bollëk, por atij që nuk ka do t’i merret edhe ajo që ka”.

Të gjithë ne mbështetemi në këtë formë të vlerës së grumbulluar për ta drejtuar vëmendjen tonë. Një grumbull njerëzish duke gëlltitur rreth një tezge tregu automatikisht nxit interesin tonë-pa marrë parasysh se çfarë po shitet aty. Platformat sikurse You Tube e përdorin të njëjtin parim duke shfaqur në mënyrë të dukshme numrin e shikimeve për çdo video dhe largimin e vëmendjes tonë në kriterie substanciale sikurse cilësia aktuale e përmbajtjes. Qëllimi kryesor i këtij minifestoje është të ngritet vetëdija në atë se sa fuqishëm manipulohet vëmendja jonë nga strategjitë si këto. Do të mundim poashtu ta përkthenim atë në një joshje të frymëzuar nga ideja e mrekullueshme e ndriçimit: Attendere aude! Kini guximin ta përdorni vëmendjen tuaj!

Ky përdorim i ndriçuar i vëmendjes tonë me siguri do të ndikojë në mënyrën se si ne konsumojmë përmbajtjen. Tashmë në shekullin e nëntëmbëdhjetë, filozofi gjerman Arthur Schopenhauer shkroi: “Do të ishte një gjë e mirë të blije libra nëse dikush mund të blejë edhe kohën për t’i lexuar ato; por zakonisht ngatërrohet blerja e librave me marrjen e përmbajtjes së tyre.” Dhe Herbert Simon parashikoi: “Unë supozoj se një shoqëri që u bë shumë e ndjeshme ndaj mungesës së vëmendjes mund të modifikojë zakonet e saj të leximit për ta shpërndarë vëmendjen në mënyrë më efikase.”

Dhe pikërisht ky ishte qëllimi kryesor i këtij libri-as-Blink: të na ndihmojë të gjithëve ta ndajmë vëmendjen tonë në mënyrë më efikase duke arritur tek thelbësorja.

Përmbledhja Përfundimtare

Ne jemi gati të shohim shfaqjen e një formati të ri informacioni që është për tekstet tradicionale siç janë këngët teke për albumet e tëra muzikore: një variant i kondensuar dhe i përqendruar i librit klasik; një ofertë e krijuar për të kursyer vëmendjen e audiencës dhe për të përcjellë pjesët thelbësore të informacionit me shkurtësinë dhe qartësinë e duhur. Ky minifest është një përpjekje e parë për të përshkruar këtë format publikimi. Do të ketë përpjekje të mëtejshme – dhe jam i bindur se ato do të vazhdojnë të zhvillohen.