Azia Juglindore dhe Kina janë gati të bëhen një nga nxitësit kryesorë të ekonomisë botërore pas angazhimeve të tyre në samitin e këtij viti të ASEAN-it, thonë ekspertët.
Samiti i 43-të i Shoqatës së Kombeve të Azisë Juglindore përfundoi javën e kaluar në Xhakartë, Indonezi, me miratimin e Deklaratës së Udhëheqësve të ASEAN-it mbi ASEAN-in si një epiqendër rritjeje. Kina mori pjesë në disa takime të nivelit të lartë.
“Është e mundur që në të ardhmen qendra e rritjes do të zhvendoset në rajonin e Azi-Paqësorit dhe përfundimisht rajoni do të bëhet një zonë e vendeve të zhvilluara”,- tha Sawidji Widoatmodjo, dekan i shkollës së ekonomisë në Universitetin Tarumanagara në Indonezi. “Nëse fuqia ekonomike e Kinës bashkohet me fuqinë e ekonomisë së ASEAN-it, nuk do të ishte ekzagjerim të thuhet se Kina dhe ASEAN do të jenë liderët e rritjes ekonomike globale, ndërsa ekonomia amerikane dhe ajo evropiane do të shohin ngadalësim”,- theksoi Sawidji.
Geoffrey Williams, profesor dhe dekan i Institutit të Studimeve Pasuniversitare në Universitetin e Shkencës dhe Teknologjisë në Malajzi, tha se SHBA-ja dhe Evropa dikur shiheshin si motorët e ekonomisë globale për shkak të të ardhurave të tyre të larta për frymë dhe kërkesës së madhe të konsumatorëve.
Megjithatë, sipas tij, kjo prirje ka ndryshuar, pasi ka një zhvendosje në kërkesën globale, me Kinën, Indinë dhe ASEAN-in që ofrojnë së bashku tregje të mëdha. “Edhe pse të ardhurat për frymë në Azinë në zhvillim janë më të ulëta, miliarda konsumatorë i bëjnë këto tregje shumë të mëdha”,- tha Williams, duke shtuar se vendet aziatike po përfitojnë nga rritja e lartë, popullsia relativisht e re dhe një fuqi punëtore e arsimuar.
“Kina është sigurisht një forcë e madhe ekonomike jo vetëm në Azi, por globalisht. Ajo do të mbetet një forcë e madhe për shkak të madhësisë dhe rritjes së saj, si dhe ndikimit edhe nëpërmjet investimeve të nismës “Një brez, një rrugë”. Në këtë mënyrë ajo mund të mbështesë ASEAN-in përmes tregtisë dhe investimeve”, tha ai.
Pavarësisht nga një ngadalësim ekonomik, ASEAN-i ka një qëllim ambicioz, falë rritjes së popullsisë së rajonit, rritjes së investimeve dhe avancimit teknologjik, të cilat rritin rolin e saj global. Në të njëjtën kohë, sipas ekspertëve, ASEAN-i mund të mësojë nga ngritja e Kinës ndërsa forcimi i lidhjeve dypalëshe mund të jetë reciprokisht i dobishëm.
Josua Pardede, kryeekonomist në bankën “Permata” në Xhakartë, tha se rritja e Kinës dhe ASEAN-it është e ndërvarur, sepse Kina është një partner i madh tregtar dhe burim investimesh për vendet e ASEAN-it. Sipas tij, investimet kineze fokusohen në sektorin e prodhimit, duke krijuar një zinxhir furnizimi industrial në rajon dhe duke nxitur rritjen.
Drejtoresha menaxhuese e Fondit Monetar Ndërkombëtar, Kristalina Georgieva, në raportin e saj të dorëzuar në seancën plenare të samitit, tha se vendet e ASEAN-it po kontribuojnë me 10 për qind në rritjen globale, ose më shumë se dyfishin e peshës së tyre në ekonominë globale. Ajo tha se kjo i atribuohet reformave ekonomike të zbatuara në rajon.
Erica Tay, ekonomiste në Grupin Bankar të Investimeve “Maybank” të Malajzisë, tha se njerëzit dhe teknologjia janë dy forcat që do të nxitin rritjen e Azisë Juglindore në dekadën e ardhshme. Ajo theksoi se Filipinet, Indonezia, Malajzia dhe Vietnami janë të gatshme të korrin dividentë demografikë falë popullsisë së tyre të konsiderueshme dhe në rritje në moshë pune.
Sipas saj, një demografi e re e kombinuar me përmirësimin e arsimit dhe një fluks investimesh kapitale mund të krijojë një grup të madh dhe shumë të kualifikuar të punës për zinxhirët globalë të furnizimit. “Ndërsa pagat rriten dhe më shumë punëtorë hyjnë në radhët e klasës së mesme, Azia Juglindore do të bëhet gjithashtu një treg kyç i konsumit”,- tha Tay, duke shtuar se përparimet do t’i lejojnë gjithashtu vendet e ASEAN-it të kapërcejnë barrierat gjeografike dhe fragmentimin e tregut.
“Përmes dominimit të saj global në prodhimin e automjeteve elektrike, Kina ka treguar se kompanitë e saj janë një burim i inovacionit të fundit dhe gjigantët kinezë të teknologjisë janë liderë globalë në tregtinë elektronike dhe lëvizshmërinë e përbashkët”,- tha Tay.
“Ka një hapësirë të madhe për ekonomitë e Kinës dhe ASEAN-it për të punuar së bashku në këto fusha. Firmat e Azisë Juglindore mund të mësojnë nga kompanitë kryesore të Kinës, jo vetëm për sa i përket aftësive të tyre teknologjike. Nga ana tjetër, Azia Juglindore mund të jetë një treg kyç fitimprurës dhe bazë jashtë shtetit për firmat kineze që do të bëhen globale”,- tha ajo.
Hafidzi Razali, drejtor i “Bower-Group Asia”, deklaroi se Kina mund të mbështesë ASEAN-in si një mundësues i zhvillimit dhe mund të sigurojë financim, ekspertizë projekti dhe transferim njohurish. Williams nga Malajzia shtoi se rritja e ASEAN-it duhet të jetë e bazuar gjerësisht dhe rajoni duhet të ngrejë tregtinë me SHBA-në, Evropën, Lindjen e Mesme dhe Indinë.
