Ligjet e Pasurisë
Përmbledhje Libri
Hyrje
Çfarë ka për mua në këtë libër? Bëhuni investues kursimtar duke i njohur kufizimet tuaja.
Kur investoni në aksione, jeni gjithnjë në rrezik të një kthimi potencial. Por çfarë nëse egziston një fushë e tërë rreziku për të cilën as nuk jeni të vetëdijshëm që ajo egziston? Investitorët janë mësuar të jenë të kujdesshëm për rreziqet e tregut në tërësi, sikurse rënia e tregut të asioneve apo shëndetit të një kompanie të caktuar. Por një nga rreziqet më të mëdha të investimeve tona vie jo nga tregu i aksioneve, por nga vetë ne.
Rreziku i sjelljes apo i lëndueshmërive të vetë investitorit, është një nga faktorët kyç me të cilat do të përballeni kur investoni. Pëlqejeni ose jo, ne jemi të paarsyeshëm. Ne dërrmohemi nga informatat dhe mund të bëjmë panikë apo të bëhemi shumë emocionalë. Përderisa mund ta mbajmë veten si intuitivë dhe mendjeprehtë, gjykimi ynë mund të turbullohet nga fusha të shkëlqyeshme të shitjes dhe marketingut të mençur.
Kjo mund të duket e tmerrshme, por mos e humbni shpresën! Në keto pulsime, do të trajtojmë gabimet e investitorëve një nga një, duke identifikuar grackat e mundshme. Do të eksplorojmë gjithashtu strategji praktike për marrjen e vendimeve të zgjuara rreth investimeve.
Në këto pulsime, do të mësoni
- Pse çmimi i verës ka një ndikim aq të madh në kënaqësinë që e nxjerrni prej saj;
- Si ta dini nëse mund ti besoni menagjmentit të kompanisë tuaj; dhe
- Pse edhe paniku edhe emocioni punojnë kundër jush kur merrni vendime investimesh.
Ideja kyçe 1
Ne i mbivlerësojmë aftësitë tona jetësore, edhe kur investojmë.
Që në moshë të hershme, ne na thuhet që duhet të mendojmë pozitivisht dhe të kemi vetëbesim në veten tonë dhe në aftësitë tona. Por çfarë nëse ai vetëbesim është duke na mbajtur mbrapa?
Në një studim zbulues, studentët e shkollës së mesme janë pyetur për atë se si mendonin se aftësitë e tyre në matematikë krahasoheshin me ato të të gjithë botës. Një shumicë e gjerë supozuan se ata ishin disa prej më të mirëve ndërkombëtarisht. E vërteta është se studentët Amerikanë janë mesatarë në matematikë. Ky është një shembull i vetëbesimi të tepruar. Pra, njerëzit supozojnë gabimisht që ata veprojnë në një mënyrë që është superiore ndaj njerëzve të tjerë.
Ngjashëm, hulumtuesit organizativë Tom Peters dhe Robert Waterman bënë një studim në të cilin ata pyetën punëtorët ta krahasojnë veten me njëri-tjetrin dhe ta vlerësonin veten me cilësi të tilla ndërpersonale dhe fizikun. 100% e të pyeturve menduan se ata janë më të mirë sesa mesatarja kur ndërveprojnë me njerëzit e tjerë. 94% besonin se aftësitë e tyre atletike i tejkalonin ato të moshatarëve të tyre!
Jo të gjithë ata që intervistuan mund të kishin qenë mjeshtër të diplomacisë me fizikun e një bodybuilderi. Me sa duket, të anketuarit e mbivlerësuan veten.
Por çfarë mund të dëmtojë një vetëbesim i vogël, edhe nëse është i pavend? A nuk është më mirë sesa të jesh tmerrësisht i pasigurt?
Epo, kur bëhet fjalë për investimin, të kesh një pamje të pasaktë të aftësive tuaja mund të ju dëmtojë shumë.
Nëse besoni se keni aftësi të jashtëzakonshme, ka të ngjarë që për çdo fitore në bursë t’i besoni talentit tuaj unik. Sidoqoftë, do të besoni se çdo humbje ka të bëjë me rrethanat dhe është jashtë kontrollit tuaj. Ky quhet një gabim themelor i atribuimit. Ai thotë se ne nuk jemi në gjendje të gjykojmë me saktësi efektet e veprimeve tona. Kjo perspektivë ju pengon të mësoni nga gabimet tuaja dhe të rriteni si investitor.
Ju mund të mendoni se rregullat e tregut të aksioneve nuk vlejnë për ju. Kjo mund t’ju bëjë të shpërfillni rrezikun dhe të merrni vendime të pamatura, sepse jeni shumë të sigurt në instinktet tuaja. Ju gjithashtu mund të keni më pak gjasa të kërkoni ndihmë nga jashtë nga një këshilltar i besuar.
Të qenit i përulur për aftësitë tuaja dhe të jeni në gjendje të identifikoni dhe të mësoni nga gabimet tuaja janë çelësi për t’u bërë një investitor i mirë.
Ideja kyçe 2
Emocionet tona mund të ndikojnë në aftësinë tonë për të marrë vendime të mira.
Kujt nuk i pëlqen të qajë duke parë një film të trishtuar, ose të ndjejë emocione që vërshojnë trupin tuaj kur bini në dashuri? Gjendjet emocionale ekstreme e bëjnë jetën interesante. Megjithatë, kur bëhet fjalë për investimin, emocionet ekstreme mund të pengojnë aftësitë tuaja vendimmarrëse.
Në një eksperiment të kryer nga psikologia sociale Jennifer Lerner, pjesëmarrësit u ndanë në dy grupe. Një grup u udhëzua të shikonte një skenë nga një film i trishtuar dhe më pas të shkruante për të. Grupit tjetër iu dha një videoklip i shkurtër dhe i mërzitshëm për peshqit për ta parë. Më pas, atyre iu kërkua të shkruanin për aktivitetet e tyre të përditshme.
Studiuesit më pas kryen një eksperiment të dytë të sjelljes në të cilin ata u kërkuan të njëjtëve pjesëmarrës të pretendonin se po shisnin dhe blinin stilolapsa. Ata gjetën një lidhje të theksuar midis vendimmarrjes së mirë dhe mungesës së emocioneve të forta. Shitësit në grupin që shikuan filmin e mërzitshëm ishin shumë më mendjemprehtë kur vendosnin se sa duhet të shesin stilolapsat e tyre. Në përgjithësi, ata tarifuan 33 për qind më shumë se grupi që pa filmin e trishtuar.
Pra, një investitor i trishtuar është potencialisht një investitor stilesh. Por çfarë ndodh me emocionet pozitive, si eksitimi?
Në librin e tij të vitit 2009 Predictably Irracional: ‘’Forcat e Fshehura që Formësojnë Vendimet tona’’, ekonomisti i sjelljes Dan Ariely publikoi rezultatet e një eksperimenti të krijuar për të vlerësuar efektin e eksitimit në vendimmarrje. Ai intervistoi një grup studentësh rreth praktikave të tyre seksuale, duke bërë pyetje si: “A do ta tradhtonit një partner?” dhe “A do të bënit marrëdhënie intime pa prezervativ?”
Kur u bënë për herë të parë këto pyetje, shumica e studentëve ju përgjigjën të dyjave me “jo”. Hulumtuesit më pas i treguan të njëjtit grup studentësh disa imazhe pornografike. Më pas ata përsëritën të njëjtat pyetje, me disa rezultate befasuese. Përgjigjet e studentëve pasqyruan se ata do të kishin 136 për qind më shumë gjasa të tradhtonin partnerin dhe 25 për qind më shumë gjasa të bënin marrëdhënie intime të pambrojtura, sesa përpara se t’i kishin parë imazhet.
Ndjenja e pasionit dhe eksitimit i kishte bërë këta studentë shumë më të pamatur. Ata e dinin shumë mirë se sjellja e tyre ishte e papërgjegjshme, por në vapën e momentit ata nuk ishin në gjendje të përmbaheshin. Paralelet me investimin janë të dukshme. Sigurisht, investimi nuk është si të shikosh pornografi! Megjithatë, bërja e marrëveshjeve të thumbueshme që përfshijnë aksione kaq të larta personale mund të shkaktojë gjithashtu emocione të forta.
Siq mund ta shihni, edhe emocionet pozitive edhe ato negative mund të ndikojnë në aftësitë tuaja vendimarrëse. Por si ti marrim gjërat shtruar dhe të marrim vendime të arsyeshme? Siq do ta mësojmë në pulsimin e radhës, një nga mënyrat më të mira është të merrni një këshilltar investimesh.
Ideja kyçe 3
Një nga vendimet më të mira që mund të merrni është të merrni një këshilltar.
Investitorët mund ti kenë të gjitha rregullat në kokat e tyre. Ata mund të kenë lexuar miliona libra dhe të kenë mësuar se ju duhet të planifikojnë me kujdes dhe ta shmangin blerjen impulsive. Sidoqoftë, nuk mjafton thjeshtë të dini.
Ja pse punësimi i një këshilluesi është kyç. Hulumtimet tregojnë se këshilluesit kanë ndikim kritik në ndihmën e investorëve për të marrë vendime më të mira, dhe për t’iu rrekur planeve investuese që tashmë kanë zgjedhur.
Kjo ndihmë përkthehet në rendimente të konsiderueshme financiare. Analistët financiarë Morningstar vlerësojnë se investitorët me këshilltarë tejkalojnë investitorët e tjerë me dy deri në tre përqind në vit.
Këshilltarët mund të ofrojnë mbështetje thelbësore gjatë një krize. Imagjinoni që keni investuar të gjitha kursimet tuaja të jetës vetëm për të parë rënien e tregut në krizën financiare të vitit 2008. Do të mjaftonte që çdo investitor të futej në panik.
Në të vërtetë, shumica e investitorëve kishin vështirësi gjatë periudhës pas rrëzimit. Megjithatë, firmat e konsulencës financiare Aon Hewitt dhe Financial Engines zbuluan se investitorët që patën asistencë gjatë viteve kritike të 2009 dhe 2010, në fakt ua kaluan investitorëve të tjerë me 2.92 për qind.
Këshilltarët jo vetëm që i ndihmojnë klientët e tyre të përballojnë periudha të vështira duke ofruar lista statistikash dhe probabiliteti. Këshilltarët më të mirë veprojnë gjithashtu si trajnerë të sjelljes, duke u dhënë klientëve të tyre një kontroll realiteti shumë të nevojshëm kur bëhet fjalë për vendimet e tyre emocionale.
Për shembull, këshilltarët mund të jenë avokatë profesionistë të djallit, duke ju ndihmuar të bëni një vdekje të parakohshme kur merrni parasysh një vendim investimi. Duke ju bërë shumë pyetje sfiduese, ata mund t’ju ndihmojnë të mendoni për gjithçka që mund të shkojë keq me një investim. Kur jeni plot entuziazëm, kjo mund të jetë gjëja e fundit që dëshironi të bëni, por mund t’ju kursejë humbje të mëdha. Nëse investimi i mundshëm mbijeton para vdekjes, atëherë mund të jetë thjesht një fitues!
Natyrisht, jo të gjithë këshilltarët janë të mirë apo të duhurit për atë që ju keni nevojë. Para se ta punësoni dikë, sigurohuni që ta intervistoni atë në mënyrë rigoroze rreth besueshmërisë së saj, filozofisë investuese dhe stilit të komunikimit. Më e rëndësishmja, siguronu që, bashkë me këshillën për investimet, ajo poashtu të jetë Mjeshtre e trajnimit të sjelljes. Siq kemi parë, e gjithë vlera gjendet këtu.
Ideja kyçe 4
Mos bëni panikë rreth panikut investues.
Imagjinoni të investoni një pjesë të kursimeve tuaja të jetës në një kompani, vetëm për të dëgjuar se kompania po hetohet për mashtrim. Shanset janë që do të vërshoheni nga ndjenjat e panikut.
Fatkeqësisht, si investitor do të bombardoheni me informacion nga organizatat e lajmeve të uritura për skandale dhe fatkeqësi. Nëse nuk jeni të kujdesshëm, do të ndikoheni në mënyrë të padrejtë nga raporte të tilla dhe do të përfundoni duke vepruar nga frika, në vend të arsyes së mirë.
Njerëzit kanë një prirje ndaj katastrofizimit të gjërave. Kjo nënkupton se sapo të dëgjoni diçka alarmuese, ju menjëherë do të filloni të imagjinoni pasojat më të këqija që do të mund të rrjedhnin prej saj. A keni dëgjuar se stoku juaj është ulur pak? Gjëja tjetër, me siguri po imagjinoni se do ta kaloni pensionin në rrugë, duke u mbështetur tek fëmijët tuaj të rritur për ndihma.
Ndërsa media e trajton çdo rënie në bursë si një krizë alarmante, në fakt, është shumë normale që aksionet tuaja të humbasin vlerën herë pas here. Ndonjëherë vlera e aksioneve është e tepërt dhe kur kjo ndodh, njerëzit fillojnë të shesin në masë aksionet e tyre për të përfituar nga çmimet e larta. Kjo çon në rënien e vlerës së aksioneve, ndonjëherë duke humbur mbi 10 për qind të vlerës së tyre. Ky quhet korrigjim dhe ndodh afërsisht një herë në vit.
Këto ulje në të vërtetë nuk ndikojnë në vlerën e portofolit tuaj të aksioneve në terma afatgjatë. Sidoqoftë, nëse reagimi juaj është të shisni aksionet tuaja menjëherë, atëherë portofoli juaj do të vuajë, pasi do t’i shisni ato me humbje.
Ironikisht, ne frikësohemi më së shumëti në kohët kur tregu është aktualisht më i sigurtë. Në kohët e mirëqenies së madhe, ju mund të ndiheni shumë me vetëbesim; sidoqoftë, vlerësimet e larta mund të jenë tregues i një gurgullimi. Sapo të ketë ndodhur rënia e çmimit dhe tregu të jetë korrigjuar, mund të ndiheni të tmerrshëm, por në fakt, është një tregues se tregu është shumë më i sigurt sepse pasqyron një vlerësim më të saktë.
Pra sigurohuni që të mos hidheni në shenjën e parë të problemeve. Lëkundjet e motit në treg janë pjesë përbërëse e të qenit një investitor i suksesshëm.
Ideja kyçe 5
Mësohuni ta identifikoni një kompani të dyshimtë duke e vlerësuar se çfarë bën menagjmenti, jo se çfarë thotë ai.
Të gjithë kemi dëgjuar përrallat paralajmëruese për artistët mashtrues që veprojnë në Wall Street. Askush nuk dëshiron të absorbohet për të investuar në skemën e ardhshme Ponzi. Por si mund të shmangim të biem pre e Bernie Madoffsit të kësaj bote?
Mund të na pëlqejë të mendojmë se do të jemi në gjendje të shohim përmes një artisti mashtrues, duke u mbështetur në intuitën dhe fuqitë tona të zbulimit. Për fat të keq, hulumtimet kanë treguar se ne jemi të tmerrshëm në zbulimin kur dikush gënjen.
Në një punim të botuar në Personality and ‘’Social Psychology Review’’ në 2006, psikologët Charles Bond, Jr. dhe Bella de Paulo analizuan rezultatet e 200 studimeve rreth mënyrës se si njerëzit zbulojnë gënjeshtrat. Ata zbuluan se vetëm 47 për qind të rasteve njerëzit mund të dallonin gënjeshtarët duke studiuar gjuhën e trupit të tyre. Kjo do të thotë që keni më shumë gjasa të përcaktoni se kush gënjen duke hedhur një monedhë, sesa duke analizuar sjelljen e tyre.
Edhe njerëzit me trajnim ekspertësh janë të këqinjë në zbulimin e gënjeshtarëve. Në një eksperiment të kryer në një burg, profesionistëve të zbatimit të ligjit iu kërkua të përpiqeshin të bënin dallimin midis një rrëfimi të vërtetë nga një i burgosur dhe atij të rremë. Ata ishin të suksesshëm vetëm 42 për qind të rasteve!
Pra, çfarë do të thotë kjo për ne si investitorë që përpiqemi të vendosim nëse mund të varemi nga udhëheqja e një kompanie? E thënë troç, ne duhet të ndalojmë së dëgjuari se çfarë thonë drejtuesit dhe të fillojmë të shikojmë se çfarë po bëjnë ata.
Në mënyrë të veçantë, ne duhet të shikojmë se si ata po investojnë paratë e tyre. Menaxherët e një kompanie kanë informacionin më intim të mundshëm për biznesin e tyre. A i frymëzon kjo që të blejnë aksionet e tyre? Apo ta shesësh sa më shpejt?
Një studim i firmës private të investimeve Tweedy, Browne, i botuar në vitin 1992, zbuloi se kompanitë me modele të rëndësishme të blerjeve të brendshme ia kalonin kompanive të tjera në bursë. Ata fituan dy deri në katër herë më shumë vlerë gjatë së njëjtës periudhë. Nëse personat e brendshëm po vënë bast për një kompani, ka të ngjarë të jetë një bast shumë i mirë.
Në vend që të bëni një betejë të humbur për të përcaktuar nëse liderët po thonë të vërtetën për kompanitë e tyre, thjesht shikoni se ku i investojnë paratë e tyre. Veprimet me të vërtetë flasin më shumë se fjalët.
Ideja kyçe 6
Çmimi më i lartë nuk është gjithmonë i duhuri, kështu që kur investoni, zgjidhni vlerën mbi magjepsjen.
A do të paguanit 52 dollarë për një dorashkë të vjetër dhe të djegur të furrës? Po sikur t’ju thoshin se dorashka e furrës nuk i përkiste askujt tjetër veçse shefes së famshme dhe autores së librit të gatimit Julia Child dhe se ishte djegur teksa ajo po bënte serinë e saj të parë me borguignon të shijshëm viçi?
Shanset janë që do të ishit shumë më të gatshëm të arrini në xhepin tuaj për të fituar diçka me një të kaluar kaq interesante dhe të rëndësishme shoqërore.
Kur bëhet fjalë për blerjen e aksioneve, duhet të jemi të vetëdijshëm se sa irracionalë mund të jemi në lidhje me çmimet. Në fakt, ne shpesh besojmë se një produkt është i vlefshëm vetëm sepse është i shtrenjtë, në vend që ta vlerësojmë atë në bazë të meritave objektive.
Profesori i Stanfordit Baba Shiv kreu një eksperiment në të cilin ai mati aktivitetin e trurit të pjesëmarrësve në një aparat fMRI teksa i ushqente me pika verë. Ai u tha atyre se disa shishe verë kushtojnë 90 dollarë për shishe, dhe të tjerat vetëm 10 dollarë. Skanimet treguan se qendrat e kënaqësisë në trurin e njerëzve u ndezën shumë më tepër kur pinin verën për të cilën u tha se ishte më e shtrenjtë. Sidoqoftë, siç mund ta keni marrë me mend, të gjitha mostrat ishin saktësisht të njëjta. Vetëm duke besuar se vera ishte më e shtrenjtë i bëri ata të merrnin më shumë kënaqësi prej saj.
Të supozoni se çmimi është i njëjtë sikurse cilësia mund të mos jetë një gjë aq e madhe kur është në pyetje blerja e verës, por ka pasoja të tmerrshme nëse e përdorni atë arsyeshmëri për të blerë aksione.
Aksionet glamuroze zakonisht vijnë nga startupet dhe kompanitë me rritje të shpejtë. Ato rriten në vlerë shpejtë dhe janë shumë tërheqëse për investitorët. Sidoqoftë, nëse i bleni këto aksione në maje të popullaritetit të tyre, mund të bëni një investim të papërfitueshëm. Po paguani shumë para për diçka që ndoshta nuk do të rrisë vlerë në mënyrë substanciale, dhe madje mund të humbë para kur shpërthen gurgullima.
Nëse vërtetë dëshironi të bëni një investim të arsyeshëm në tregun e aksioneve, ju duhet të investoni në vlerën e aksioneve. Këto aksione janë më të papopullarizuara sepse ato vijnë prej kompanive që mund të jenë më të vogla dhe kështu kanë mundësi të njohjes së brendit dhe arkës shoqërore. Ato me siguri nuk do të jenë me çmimet më të larta. Kjo nënkupton se ato kanë hapësirë të rriten në vlerë. Dhe duke e parë që keni paguar një çmim për to, investimi juaj është shumë më i rrezikshëm.
Zgjedhja e një aksioni me vlerë është kundërintuitive, si zgjedhja e fëmijës që zgjidhet i fundit për ekipin e basketbollit në vend të lojtarit popullor e të dobët të njohur për shënimin. Por, ashtu si fëmija jopopullor mund t’ju befasojë duke krijuar një mbrojtje të qëndrueshme dhe të fortë, aksioni i vlerës mund të jetë në përputhje me emrin e tij, duke fituar në heshtje terren ndërsa stoqet magjepsëse rriten dhe më pas rrëzohen.
Ideja kyçe 7
Kini kujdes nga joshja prej risisë dhe investimeve egzotike.
Në fillim të viteve 1600, tulipani u bë i njohur në Holandë. Njerëzit u mahnitën nga ngjyra e saj e bukur dhe një formë ekzotike që nuk e kishin parë kurrë më parë në një lule. Tulipanët u bënë simboli përfundimtar i statusit. Me rritjen e kërkesës, rritej edhe çmimi. Njerëzit u bënë të gatshëm të paguanin deri në dhjetëfishin e pagës vjetore të një punonjësi për vetëm një llambë. Në vitin 1637, furia e tulipanëve u rrëzua në mënyrë spektakolare në atë që mendohet si fundi i flluskës së parë spekulative të tregut.
Çfarë është ajo e re dhe ekzotike që ngjall një entuziazëm kaq të madh? Në fund të fundit, flluska e tulipanëve është përsëritur vazhdimisht në historinë ekonomike.
Një shembull shumë më i fundit është, natyrisht, flluska e dot-com, e cila pati shumë viktima. Njerëzit ishin aq të emocionuar nga mundësitë në dukje të pafundme të internetit sa menduan se çdo investim që përfundonte në dot-com (.com) do të ishte një bast i sigurt.
Për shembull, një start-up në internet i quajtur eToys.com, i themeluar në vitin 1997, kishte tërhequr një investim befasues prej 8 miliardë dollarësh deri në vitin 1998, edhe pse mund të raportonte vetëm 30 milionë dollarë në shitjet aktuale të lodrave. Në anën e kundërt, kompania konvencionale, “e mërzitshme” e lodrave Toys “R” Us mund të mburret 40 herë më shumë në shitje, me vetëm 6 miliardë dollarë investime. Ata kishin gjithashtu një faqe interneti, por duke qenë se ato shiheshin si tradicionale dhe të modës së vjetër, ato nuk provokuan emocionet e investitorëve.
Në vitin 2001, eToys.com falimentoi dhe më vonë u ble nga Toys “R” Us. Investitorët ishin penguar nga entuziazmi i tyre për të bërë një vlerësim të mirë dhe racional të kompanisë.
Një histori e ngjashme mund të shihet me udhëtimet ajrore, një industri sinonim i ekzotizmit dhe eksitimit. Falë udhëtimit ajror, një udhëtim që dikur zgjaste disa javë me anije, tani mund të bëhet në hapësirën e një dite. Ndikimi në mënyrën se si jetojmë, punojmë dhe mendojmë për botën ka qenë i pamatshëm.
Investimi në këtë industri me qëllim të fitimit të parave, megjithatë, ka qenë gjithmonë një betejë e humbur. Me kosto të mëdha fikse, sindikata të forta të punës dhe modele të ngurta çmimesh, investitorët në udhëtimet ajrore kanë humbur historikisht para.
Pra, kur tundohemi për të investuar në diçka emocionuese dhe të re, të gjithë duhet të kemi parasysh imazhin e atij tulipani të bukur, ekzotik me petalet me ngjyra tërheqëse. Po, është bukur të shikosh. Por a ka substancë pas asaj bukurie? A vlen vërtet dhjetëfishi i pagës suaj vjetore?
Ideja kyçe 8
Ne duhet t’i investojmë paratë tona sipas qëllimeve tona personale dhe jo sipas rregullave të njerëzve të tjerë.
Sa para ju mjaftojnë? Ka shumë mënyra të ndryshme për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje. Ju mund të shikoni udhëzimet që thonë se ju duhet të keni dhjetëfishin e të ardhurave tuaja vjetore të kursyera për të qenë financiarisht i pavarur. Ose mund ta krahasoni veten me fqinjët tuaj dhe të vendosni që kur të keni një Ferrari më të bukur se të tyret, atëherë do të jeni mirë.
Mënyra më e mirë për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje është në fakt të shikoni nga brenda dhe jo nga jashtë. Secili prej nesh ka një “hierarki nevojash” unike – gjërat që janë më të rëndësishme për përmbushjen tonë në jetë. Pasi të jenë plotësuar nevojat e dukshme të përbashkëta njerëzore si ushqimi dhe strehimi, nevojat personale mund të ndryshojnë jashtëzakonisht. Disa njerëz kanë nevojë për disafishin e të ardhurave të tyre vjetore në kursime për t’u ndjerë të sigurt dhe për të paguar arsimin në kolegj të fëmijëve të tyre. Për të tjerët, është shumë më e rëndësishme të kesh para të gatshme në dorë për të financuar përvoja si udhëtimi nëpër botë.
Këto vlera janë standardi juaj personal dhe ato do të përcaktojnë se si investoni. Duke e artikuluar qartë këtë pikë referimi për veten tuaj, mund t’ju ndihmojë t’i mbijetoni turbullirave të tregut me shëndetin tuaj mendor të paprekur.
Për shembull, nëse e dini se do t’ju duhet të përdorni kursimet tuaja vetëm pas pesëmbëdhjetë vjetësh, nuk do të shqetësoheni për çdo rënie në treg, sepse e dini se ka kohë që vlera e aksioneve tuaja të rikuperohet. Nga ana tjetër, nëse aktualisht po mbështetni një prind të moshuar me kosto të paparashikueshme të kujdesit shëndetësor, keni nevojë për një plan investimi që është më pak i rrezikshëm në afat të shkurtër dhe i cili do t’ju lejojë të aksesoni shpejt paratë nëse keni nevojë.
Pra si siguroheni që vendimet tuaja financiare të përputhen me qëllimet tuaja? Një mënyrë e rëndësishme është ta ndryshoni mënyrën se si flisni rreth parave. Presidenti i mëhershëm i SHBA-ve Barack Obama dhe këshilltarët e tij e dinin fuqinë e gjuhës shumë mirë kur vendosën ti etiketonin paratë e pompuara në ekonomi pas Recesionit të Madh si ‘’bonus’’. Njerëzit kishin më shumë gjasa ti shihnin ato si shtesë dhe ti hargjonin ato menjëherë sesa ti ruanin.
Ne mund ta përdorim këtë psikologji të sjelljes në avantazhin tonë nëse përmendim qartë se cilat janë qëllimet e kursimeve dhe investimeve tona. Një studim tregoi se çiftet me të ardhura të ulëta kishin shumë më tepër gjasa të linin mënjanë para për arsimin në kolegj të fëmijëve të tyre nëse i depozitonin në një zarf që kishte një fotografi të fytyrave të fëmijëve të tyre. Mund të jetë shumë motivuese të dini pse po investoni paratë tuaja.
Herën tjetër që po mendoni të bëni një investim, mendoni me kujdes për nevojat dhe vlerat tuaja dhe sigurohuni që vendimet që merrni të përputhen me qëllimet dhe ëndrrat tuaja.
Përmbledhja Përfundimtare
Mesazhi kyç në këto pulsime:
Një nga rreziqet më të mëdha investitorëve ju vie jo nga tregu i aksioneve por nga vetë sjellja e tyre. Ne shpesh bëhemi emocionalë, të paarsyeshëm dhe të prirë për të menduar shumë. Ne duhet të mësojmë ti njohim këto dobësi dhe të marrin hapa për ti luftojmë ato duke marrë këshilla nga jashtë dhe duke investuar sistematikisht sipas qëllimeve tona personale.
Këshillë vepruese:
Mësoni disa rregulla të thjeshta dhe injoroni pjesën tjetër të këshillave që merrni.
Është e lehtë të jeni plotësisht i mbingarkuar nga vëllimi i këshillave të disponueshme për investimin.
Sidoqoftë, nuk keni nevojë të bëheni ekspert në tregun e aksioneve në mënyrë që të bëheni një investitor i mirë.
Ashtu si një lojtar amator pokeri mund të shkojë larg nëse thjesht mëson të palos duart e tij më të këqija dhe të vë bast për ato më të mirat, një investitor fillestar mund të bëhet shumë I aftë vetëm duke ndjekur disa rregulla të thjeshta. Për shembull, ai duhet të mësojë të mos reagojë tepër ndaj rënieve në treg dhe të sigurohet që të blejë aksione me vlerë në vend të aksioneve magjepsëse.
Keni komente?
Sigurisht, do të donim të dëgjonim se çfarë mendoni për përmbajtjen tonë! Thjesht dërgoni një emailnë [email protected] me titullin e këtij libri si temë dhe ndani mendimet tuaja!
Çfarë duhet të lexoni më pas: Gjëja më e rëndësishme nga Howard Marks
Sapo keni mësuar se si të bëheni një mjeshtër i investimit të sjelljes të bazuar në rregulla, duke u siguruar që emocionet dhe sjellja juaj irracionale të mos ndërhyjnë në vendimet tuaja për investime. Tani, pse të mos thelloni njohuritë tuaja për tregun e aksioneve, duke mësuar nga një nga profesionistët?
Gjëja më e rëndësishme do t’ju tregojë se si të kuptoni tregun aktual në mënyrë që të merrni vendime të mira financiare dhe të shmangni grackat e zakonshme që zënë në grackë kaq shumë investitorë – është një titull i mrekullueshëm pasues për atë që sapo keni lexuar ose dëgjuar. Në vend që të ofrojnë një manual me udhëzime hap pas hapi, këto pulsime përvijojnë një filozofi investimi që nxit mendimin ndonjëherë edhe kontrovers.
