Kjo përmbajtje është vetëm për abonentët
Rruga për tek ju
Përmbledhje Libri
Hyrje
Çfarë ka këtu për mua? Zbulimi i vetes pa faturat e terapisë.
Jetojmë në një epokë ku kujdesi për veten dhe vetë-reflektimi vlerësohen lartë. Sidoqoftë, mund të jetë e vështirë ta dimë kur të fillojmë kur nisemi në kërkimin tonë drejt vetes. A duhet të drejtoheni tek një terapist, tek meditimi apo tek letërsia?
Epo, Enneagram – një diagram që mund t’ju ndihmojë të reflektoni mbi personalitetin tuaj – është vendi i përsosur për të filluar. Në këto pulsime, do të zbuloni historinë e Enneagramit, si dhe do të mësoni llojet e ndryshme të personalitetit të përfaqësuara nga secila prej nëntë pikave të tij dhe se si këto lloje ndërveprojnë me njëri-tjetrin.
Si do t’iu ndihmojë ajo të bëhesh më i vetëdijshëm për emocionet tuaja dhe modelet e sjelljeve tuaja?
Përgjigja është e thjeshtë: Ju mund të punoni në të metat dhe dobësitë tuaja nëse i njihni ato dhe e kuptoni pse po veproni në një mënyrë të caktuar. Me ndihmën e Enneagramit, ju së shpejti do të mendoni në mënyrë më analitike dhe do të bëni zgjidhje jetësore më të mira, si rezultat i kësaj.
Në këto pulsime, do të mësoni gjithashtu:
- se si lloji i personalitetit tuaj mund t’ju ndihmojë të identifikoni rolin tuaj të përsosur të punës;
- çfarë i bën perfeksionistët kaq të papërsosur; dhe
- që i gjithë lloji i personalitetit tuaj mund të ndryshojë në situata stresuese.
Ideja kyçe 1
Që nga antikiteti, Enneagrami është një diagram me nëntë pika që përdoret për njohjen e vetvetes.
Çfarë ju vjen në mendje kur dëgjoni fjalën “Enneagram”? Nëse menjëherë imagjinoni një simbol me pesë cepa duke u ndezur në ndonjë ceremoni Wiccan, atëherë keni bërë një gabim të falshëm. Ky është pentagrami. Enneagrami, në të kundërt, ka nëntë pika dhe nuk ka asnjë lidhje me okultizmin; si pentagrami, megjithatë, ai ka rrënjë në historinë e lashtë.
Enneagrami i llojeve të personalitetit është një rrjedhë e teologjisë së lashtë të krishterë. Origjina e tij e saktë është e panjohur, por disa njerëz besojnë se mund të gjurmohet tek Evagrius Ponticus, një murg dhe teolog i krishterë i shekullit të katërt, i cili gjithashtu vlerësohet shpesh se ka krijuar konceptin e shtatë mëkateve vdekjeprurëse. Por krishterimi nuk është feja e vetme që përfshin Enneagramin. Judaizmi, sufizmi dhe taoizmi shfaqin diagrame të ngjashme me nëntë cepa të përdorura për udhëzim shpirtëror.
Këto tradita të urtësisë së lashtë u mblodhën në vitet 1970 nga filozofi bolivian Oscar Ichazo për të formuar strukturën moderne të Eneagramit. Më vonë, ajo u importua në Amerikë nga një nga nxënësit e Ichazo-s në shkollën Aric në Kili – një psikolog amerikan i quajtur Claudio Naranjo. Naranjo, nga ana tjetër, ua mësoi Enneagramin studentëve të tij në Kaliforni, njëri prej të cilëve ishte At Robert Ochs. Si prift dhe edukator jezuit katolik, Ochs përhapi mësimet shpirtërore të Enneagramit te klerikët e tjerë, udhëheqësit e tjerë shpirtërorë dhe kongregacionin e tij.
Pra, çfarë është Enneagrami, saktësisht? Epo, emri i tij vjen nga greqishtja – ennea do të thotë “nëntë” dhe gram do të thotë “vizatim” ose “figurë” – dhe dizajni i tij gjeometrik me nëntë cepa përdoret si një ndihmë për njohjen e vetvetes.
Në total egzistojnë nëntë tipe personalitetesh, dhe secila prej nëntë pikëve të Enneagramit përputhet me një. Secila prej këtyre është e lidhur me një numër në diagram, që mund mund të na tregojë më shumë për mënyrën se si e shohim botën, si dhe si ndihemi dhe si sillemi. Çdo tip personaliteti është poashtu i lidhur me numra të tjerë përgjatë diagramit, gjë që mund të na ndihmojnë për atë se si ne veprojmë në situata të ndryshme, sikurse kur jemi nën stres.
Së fundi, çdo lloj personaliteti ka dy numra ngjitur të njohur si “numrat e krahëve”, të cilët të dy mund të ndikojnë më tej në llojin tuaj.
Në këtë pikë, ju mund të mendoni, “OK, por si më ndihmon kjo?” Epo, e gjithë qëllimi i Enneagramit është t’ju ndihmojë të reflektoni mbi të metat e karakterit tuaj, në mënyrë që të mund të lëvizni me vetëdije drejt ndriçimit personal. Jo vetëm kaq – mund ta përdorni edhe për të kuptuar më mirë sjelljen e familjes dhe miqve. Duke empatizuar me këndvështrimin e tyre për jetën, do të jeni në gjendje të komunikoni shumë më efektivisht.
Në pulsimin tjetër, ne do të shohim gjashtë llojet e para të personalitetit.
Ideja kyqe 2
Gjashtë llojet e para të personalitetit të Enneagram-it bien nën Triadën e Zorrëve dhe Triadën e Zemrës.
Nëntë pika të Eneagramit mund të grupohen në tri kategori dalluese, apo triada. Këto janë Intuita, Zemra, dhe Koka. Le ta hedhim një shikim më të afërt tek intuita së pari.
Motivimi i zakonshëm që lidh llojet e personalitetit në Triadën e Zorrëve është zemërimi.
Merrni llojin Tetë, sfiduesin. Sfiduesi do të jetë gjithmonë i pari që do të flasë hapur kur sheh keqbërje. Ata janë drejtues të natyrshëm për shkak të natyrës së tyre të hapur dhe të fortë. Dobësia e tyre është paaftësia për të treguar dobësi, gjë që i pengon ata të krijojnë marrëdhënie vërtet domethënëse. Shpesh, ata demonstrojnë zemërim duke kërkuar konflikt verbal ose fizik.
Lloji 9, Paqebërësi, është e poli i kundërt. Ata e shmangin konfliktin me çdo kusht. Gjithmonë në gjendje të shohë të dyja anët e një argumenti, Paqebërësi i dashur është një ndërmjetës natyror. Megjithatë, duke qenë se ata kurrë nuk duan t’i shqetësojnë të tjerët, ata shtypin ankthet dhe zhgënjimet e tyre, gjë që rezulton në moskërkimin dhe rrjedhimisht të mos marrë atë që u nevojitet nga marrëdhëniet.
Tipi i tretë në Triadën e Intuitës është Tipi Një-Perfeksionisti. Siq sygjeron emri, Perfeksionistët janë të vetë-disiplinuar, të moralshëm, dhe të kujdesshëm për detajet. Përmirësimi i vetëvetes dhe botës është brenga e tyre kryesore. Ata priren ta shohin gjithçka si drejtë ose gabim, bardh apo zi. Kur njerëzit e tjerë i thejnë rregullat apo i braktisin përgjegjësite tyre, Perfeksionistët zemërohen. Zemërimi I tyre përbrendësohet si mëri.
Të tri tipet e personaliteteve në Triadën e Zemrës përkufizohen nga ndjenjat dhe emocionet e tyre.
Vetëm shikojeni tipin Dy-Ndihmëtarin. Ndihmëtari është një karakter jashtëzakonisht i kujdesshëm. I motivuar nga dëshira që të tjerët të jenë të nevojshëm për të, ai është vetë-mohues. Në anën e poshtme, Ndihmëtarët priren të definohen nga lidhjet e tyre, dhe e shmangin shprehjen e nevojave të veta. Ata poashtu ndjejnë se të tjerët ju kanë borgj diçka atyre për kujdesin që këta tregojnë. Në përgjithësi, ata priren ti trajtojnë ndjenjat e të gjithëve, përpos të vetat.
Lloji i tretë është Performuesi. Ky lloj vendos qëllime të mëdha dhe merr kënaqësi të madhe nga arritja e tyre. Sa më të suksesshëm, produktivë dhe efikasë të jenë, aq më e madhe është ndjenja e tyre e vetëvlerësimit. Ana negative për interpretuesit është vetë-mashtrimi, dhe paaftësia për të pranuar gabimet e tyre. Interpretuesit luftojnë për të identifikuar emocionet në vetvete dhe të tjerët dhe janë shumë të ndërgjegjshëm për imazhin e tyre.
Përfundimi i Triadës së Zemrës është tipi Katër – Romantik. Romantikët janë natyrshëm shumë në harmoni me gjithë bukurinë dhe tragjedinë në botë dhe mund të vlerësojnë të gjithë spektrin e përvojës njerëzore. Dobësia e tyre është një tendencë për t’u izoluar nga të tjerët, e cila mund të çojë në melankoli, paparashikueshmëri dhe vetë-përthithje.
Ideja kyçe 3
Tre numrat e fundit të Enneagramit bien nën Triadën e Kreut.
A e keni gjetur ende një tip personaliteti me të cilin identifikoheni? Nëse jo, me siguri do ta gjeni veten nën Triadën e Kokës.
Të tre karakteret e prezantuara nga Triada e Zemrës motivohen nga frika.
I pari nga këta është tipi i pestë-Hetuesi. Hetuesit marrin kënaqësi të madhe nga ndarja e pasurisë dhe njohurisë së tyre me çdokënd që takojnë. Ata ndihen të pavarur dhe të gatshëm të japin mendime logjike dhe objektive. Frika e tyre është të qenit të varur prej të tjerëve. Kjo paraqitet në personalitetin e tyre si mbrojtje apo cinizëm, dhe një prirje për ti gjykuar të tjerët.
Tipi i gjashtë është i hapuri dhe i varuri i Besueshmi. Këta tipe janë të përkushtuar në shërbim ndaj të tjerëve në familjen dhe komunitetin e tyre. Të besueshmit ndihen të sigurtë me rregulla dhe rregullsi, duke kërkuar kështu siguri dhe stabilitet. Ajo që shkakton brengë tek ata është frika e humbjes së sigurisë. Ata mendojnë për më të keqen që mund të ndodhë, duke i shndërruar ndonjëherë ankthet e tyre në paranojë ekstreme. Në vend se ta shfaqin frikën si përgjigje ndaj krizës aktuale, tipi 6 i personalitetit krijon krizë nga çdo frikë ankuese.
Përfundimi i Triadës së Kokës dhe Eneagramit është tipi Shtatë – Entuziast. Ata janë jeta dhe shpirti i festës me një këndvështrim gjysmë gotë për jetën. Natyra e tyre e tepruar i bën njerëzit e tipit Seven shumë të popullarizuar me bashkëmoshatarët e tyre, por ka edhe disavantazhe. Entuziastët përpiqen të angazhohen për çdo gjë. Ata ndjekin kënaqësinë për t’i shpëtuar çdo emocioni negativ dhe janë lloji më i ndjeshëm ndaj varësisë. Të motivuar nga frika e emocioneve negative, ata i paketojnë oraret e tyre me ngjarje sociale, mbushin shtëpitë e tyre me të mira materiale dhe vazhdojnë të vendosin qëllime për të mbajtur veten të shpërqendruar.
Tani jeni njohur me të gjitha triadat dhe çdo lloj personaliteti brenda tyre. Nëse ende nuk ndiheni se përshtateni me një lloj, mos u shqetësoni. Enneagram ju lejon të merrni një qasje më të nuancuar. Për ta bërë këtë, ne duhet t’i drejtohemi numrave të krahëve.
Ideja kyqe 4
Çdo numër në Enneagram ka një marrëdhënie dinamike me dy numra krahësh.
Le te themi se nga natyra ndiheni si Romantik, por nuk e shihni veten si eksentrik. Çelësi për përshtatjen e përsosur mund të jetë në numrat e krahëve tuaj.
Ashtu si një njeri i krahut qëndron pas jush, duke ofruar mbështetje morale, numrat e krahëve qëndrojnë në të dyja anët e numrit tuaj, duke forcuar tipin tuaj të personalitetit me disa nga karakteristikat e tyre.
Për të gjetur numrat e krahut tuaj, shikoni në të djathtë dhe të majtë të numrit tuaj Enneagram. Duke kuptuar të tre këto lloje, ju mund të rregulloni mirë se si e përcaktoni personalitetin tuaj.
Le të kthehemi te shembulli nga fillimi i kësaj vezullimi dhe të shikojmë llojin Katër – Romantic – më në thellësi. Romantikët priren të jenë shpirtra krijues, si aktorë, shkrimtarë, artistë dhe kineast – njerëz që lulëzojnë në tregimin dhe melodramën. Si fëmijë, ata shpesh ndihen të keqkuptuar, por mësojnë të shfrytëzojnë sa më shumë dallimet e tyre për të dalë në pah. Fatkeqësisht, ata e kuptojnë se kjo nuk çon në gjënë për të cilën ata përpiqen vërtet: ndjenjën se i përkasin.
Secila anë e tipit Katër janë tipat Tre dhe Pesë – Performuesi dhe Hetuesi.
Një tip Katër me tre krahë quhet “4w3”. Siç do ta mbani mend, interpretuesit janë konkurrues dhe të nxitur nga qëllimet. Romantikët që përvetësojnë këto karakteristika do të mendojnë se, përveçse janë unikë dhe të veçantë, duhet të jenë edhe më të mirët. Duke qenë të vetëdijshëm për imazhin, tipat 4w3 sillen në një mënyrë që është më e pranueshme nga shoqëria sesa çuditshmëria e një romantiku të pastër, ndërsa fiksimi i tyre te qëllimet i bën ata më të prirur për të realizuar idetë.
Tani shikoni një “4w5” – një katër me një krah pesë. Këta tipa janë më të rezervuar dhe introvertë. Ata përqafojnë anën më ekscentrike të personalitetit të tyre dhe janë krenarë për veçantinë e tyre, por nuk kanë të njëjtën nevojë për njohje si 4w3. Nën ndikimin e personalitetit të hetuesit, një 4w5 i duket shumë i lodhshëm shoqërimi dhe i duhet kohë vetëm. Një tjetër ndryshim është se ata zgjedhin të merren me emocionet vetë në vend që t’i ndajnë ose të veprojnë sipas tyre.
A jeni gati të shkoni edhe më thellë? Mirë. Sepse lloji juaj mund të ndikohet nga më shumë numra. Më pas, do të zbuloni se si një situatë stresuese mund ta kthejë një perfeksionist në një romantik.
Ideja kyçe 5
Çdo numër në Enneagram merr gjithashtu karakteristikat e numrit të tyre të sigurisë ose stresit.
Deri tani ju me siguri e keni një ndjenjë të pastër të asaj se cili është tipi juaj kryesor i personalitetit, dhe sili numër i krahut e plotëson atë më së miri. Kjo është mirë sepse tani është koha të shikoni në sigurinë dhe numrat tuaj stresues.
Kur jeni duke u ndjerë i sigurtë, numri juaj i sigurisë i huazon veqoritë e tij karakteristike tek numri i personalitetit tuaj.
Ja se si janë të lidhur:
Perfeksionistët i huazojnë veqoritë e sigurisë nga Entuziasti; Ndihmëtari i merr nga Romantiku; Performuesi nga i Besueshmi; Romantiku nga Perfeksionisti; Hetuesi nga Sfiduesi; i Besueshmi nga Paqebërësi; Entuziasti nga Hetuesi; Sfiduesi nga Ndihmuesi; dhe Paqebërësi nga Performuesi.
Për ta parë si funksionon kjo, merre tipin e vetëdisiplinuar Një perfeksionist me kritikun e brendshëm. Numri i sigurisë së perfeksionistëve është shtatë – Entuziast. Perfeksionistët ndihen të relaksuar kur janë të lirë nga përgjegjësia, si për shembull kur janë me pushime ose shoqërohen me miqtë, dhe kjo është kur marrin disa nga tiparet e entuziastit. Kur ndihen të sigurt, perfeksionistët bëhen të shoqërueshëm, të sigurt në vetvete dhe aventurierë.
Por sikurse që numri juaj mund të huzaojë gjërat pozitive gjatë kohëve të mira, ai poashtu mundet ti merr negativet kur gjërat nuk shkojnë mirë. Këto karakteristika negative vijnë nga numri i juaj i stresit, siq vijon më poshtë:
Nën stres, perfeksionisti merr tiparet e romantikut; Ndihmësi merr nga sfiduesi; Performuesi nga Paqebërësi; Romantiku nga Ndihmësi; Hetuesi nga Entuziast; Besniku nga Performuesi; Entuziast nga Perfeksionisti; Sfiduesi nga Hetuesi; dhe Paqebërësi nga Besniku.
Tani le të shohim se si funksionon kjo. Thuaj se një perfeksionist duhet të qëndrojë vonë në zyrë, ose ka probleme në marrëdhënie. Nën ndikimin e tipareve të huazuara nga tipi i personalitetit romantik, vetëvlerësimi i tyre mund të vuajë dhe ata mund të bëhen në depresion dhe të ndjeshëm ndaj kritikave. Zëri i vogël në kokën e tyre do t’u thotë se nuk janë aq të mirë sa njerëzit e tjerë.
Mund të tingëllojë dëshpëruese, por njohja dhe të kuptuarit se si numri juaj i stresit ndikon në sjelljen tuaj është një mënyrë e dobishme për të vlerësuar se cilat gjëra ju duken dërrmuese. Mendoni pse po ndiheni ashtu siç po ndiheni dhe ndaloni veten të bini në zakone të këqija. Sa më i vetëdijshëm të jeni, aq më lehtë do të jetë për ju të merrni vendime të mira.
Për ta përmbledhur me kujdes, numri juaj i sigurisë është mënyra se si veproni në ditën e pagesës. Numri juaj i stresit është mënyra se si veproni kur kontrolloni llogarinë tuaj dhe zbuloni se gjithçka është zhdukur me qira.
Ideja kyqe 6
Çdo numër në Enneagram ka një mëkat vdekjeprurës përkatës.
Karakteristikat e numrit tuaj të stresit dhe mëkatit tuaj vdekjeprurës mund të jenë të ngjashme, por ato shfaqen në mënyra shumë të ndryshme. Ndërsa numri juaj i stresit është një reagim negativ, mëkati juaj vdekjeprurës është një motivim negativ.
Nuk mund t’i shpëtosh. Çdo lloj personaliteti ka një mëkat vdekjeprurës – një anë të errët që duhet të zbutet.
Mëkati i perfeksionistit është zemërimi. Standardet me të cilat ata mbajnë veten dhe të tjerët janë aq të larta saqë dështimi për t’u matur është i pashmangshëm. Kur diçka nuk i plotëson pritshmëritë e tyre, zemërimi i perfeksionistëve shfaqet si një pakënaqësi e ngadaltë që ata mbajnë.
Për Ndihmësin, krenaria është rënia e tyre, pasi ata mendojnë se e dinë se çfarë është më e mira për të gjithë të tjerët.
Interpretuesit rrezikojnë të humbasin ndjenjën e vetvetes, pasi janë mësuar të projektojnë një imazh që duan të shohin të tjerët. Mëkati i tyre vdekjeprurës është mashtrimi – si i tyre ashtu edhe i të tjerëve.
Mëkati vdekjeprurës i romantikut është zilia. Meqenëse janë kaq të çuditshëm dhe melankolikë, ata luftojnë të përshtaten me të tjerët. Ata nuk mund të mos ndihen xhelozë ndaj atyre që e gjejnë lumturinë dhe vendin e tyre në shoqëri me lehtësi.
Siç e dini, llojet e hetuesve janë shumë të vetë-mjaftueshëm. Kjo mënyrë jetese kërkon shumë energji dhe burime. Duke e mbajtur këtë energji për përdorimin e tyre, ata kryejnë mëkatin e koprracisë.
Të besueshmit në anën tjetër, që kërkojnë siguri, drejtohen nga mëkati i frikës.
Mëkati i grykësisë i është caktuar Entuziastit, pasi ky lloj do të shijojë kënaqësinë për të shpërqendruar veten nga çdo ndjenjë negative. Ata shpesh kalojnë aq shumë saqë zhvillojnë varësi të dëmshme.
Personaliteti i Sfiduesit-agresivë dhe ballafaques-është fajtor për mëkatin e epshit në dëshirën e tyre për të pasur fuqi dhe kontroll mbi të tjerët. Ata e bëjnë këtë për ti shpërqendruar vetet nga dobësitë e tyre.
Më në fund, mëkati i përtacisë i karakterizon Paqebërësit. Duke u marrë vetëm me problemet e të tjerëve, ata bëhen përtac në trajtimin e sfidave të tyre.
Nëse jeni të trembur duke u përballur me aspektin më negativ të personalitetit tuaj, thjesht mbani mend – çdo lloj ka anën e tij të errët. Gjysma e betejës është njohja e sjelljeve tuaja në hije. Gjysma tjetër po sigurohet që t’i mbani nën kontroll në mënyrë që të jeni vetvetja juaj më e mirë. Duke kuptuar aspektet e ndryshme të çdo tipari të personalitetit, ju do të jeni në gjendje t’u jepni atyre që ju rrethojnë dhuratën e dhembshurisë – themeli i çdo marrëdhënieje të ngushtë.
Prmbledhja Finale
Mesazhi kyq në këto pulsime është:
Enneagrami është diagram antik i cili i ka rrënjët në Krisherizëm. Ai mund të përdoret për të fituar njohuri më të madhe për veten, dhe poashtu për ta kuptuar sjelljen e atyre rreth nesh. Duke e identifikuar tipin e personalitetit tuaj me Enneagram, dhe duke mësuar se si përgjigjet tipi juaj në disa situata të caktuara, do të jeni në rrugë për të marrë vendime më të mira dhe më të informuara në jetë.
Keshilla vepruese:
Ndihmoni kolegët tuaj të gjejnë gëzim në punën e tyre duke përdorur Enneagram.
Enneagram është përdorur për të ndihmuar punonjësit të gjejnë kënaqësi në karrierë në një gamë të gjerë vendesh pune, duke përfshirë Motorola, ekipin e bejsbollit të Oakland A, klerin e Vatikanit dhe CIA-n. Pra, pse të mos i detyroni kolegët tuaj të identifikojnë llojin e tyre? Kjo do të thellojë kuptimin e tyre për zakonet e tyre personale të punës dhe do t’i ndihmojë ata të zgjedhin se cilat detyra do të shkëlqejnë natyrshëm. Për shembull, nëse dikush është një hetues i tipit pesë, ajo natyrisht do të shkëlqejë në detyrat analitike, ndërsa një perfeksionist i tipit Një do të funksionojë më mirë kur fokusohet në një projekt të vetëm.
Keni komente?
Me siguri do të donim të dëgjonim se çfarë mendoni për përmbajtjen tonë! Thjesht dërgoni një email në [email protected] me titullin e këtij libri si temë dhe ndani mendimet tuaja!
Çfarë duhet të lexoni më tej: The Personality Brokers, nga Merve Emre
Enneagrami nuk është i vetmi test i njohur i personalitetit atje – ka shumë mjete që mund t’i përdorni për të fituar njohuri mbi mendimet dhe sjelljet tuaja. Por a duhet t’u besojmë rezultateve të këtyre testeve dhe a janë ato aq të dobishme sa mendojmë?
Personality Brokers kombinon historinë e detajuar dhe njohuritë e fundit psikologjike për të shqyrtuar atë që është padyshim mjeti më i njohur i zbulimit të personalitetit – testi Myers-Briggs. Zbuloni se ku filloi, pse është ende kaq i dashur dhe çfarë na tregon popullariteti i tij i qëndrueshëm për natyrën tonë njerëzore.
